|
เฟลิกซ์ เมนเดนส์โซห์น
Felix Mendelssohn
1809 – 1847
เป็นนักดนตรีและคีตกวีที่นับว่าโชคดีกว่าบรรดาคีตกวีและนักดนตรีที่มีชื่อ
เสียงทั้งหลาย ทั้งนี้ก็เพราะว่าเขาเกิดมาในกองเงินกองทอง
มีชีวิตดำเนินไปอย่างราบรื่น สะดวกสบายและอุดมสมบูรณ์
ไม่เคยรู้จักกับความอดอยากยากจน โดยที่บิดาเป็นคนร่ำรวยมั่งคั่ง
และมีอาชีพเป็นนายธนาคารใหญ่ แห่งเมืองแฮมเบอร์ก
มีคนนับหน้าถือตาทั่วทุกมุมเมือง ด้วยความมั่งคั่งสมบูรณ์อย่างล้นเหลือของพ่อของเขานั่นเอง
จึงไม่มีใครคาดฝันเลยแม้แต่น้อยว่าเขาจะดำเนินชีวิตไปในแบบของศิลปินทาง
ดนตรี และประพันธ์เพลงจนมีชื่อเสียงก้องโลก
เพราะผู้ที่ดำเนินชีวิตไปในแบบนี้มักเป็นคนยากจนค่นแค้น
มีความเป็นอยู่อย่างแสนจะลำเค็ญแทบทุกคน
แต่ลีลาชีวิตของเมนเดลส์โซห์นนั้น แปลกแตกต่างไปจากคนเหล่านั้น
เขาใช้ความร่ำรวยของเขาไปในทางสร้างสรรความสุขให้แก่มวลมนุษย์ด้วยเสียง
เพลง ชื่อ Felix ของเขานั้นเป็นคำลาตินแปลว่า
“ความสุข” ซึ่งก็เป็นมงคลนามเหมาะแก่ตัวเขาอยู่มาก
ขณะที่เขาอายุ 13 ขวบ
เมนเดลส์โซห์นได้เดินทางไปเยี่ยมเกอเต้
(Goethet) เมื่อเกอเต้เห็นความสามารถในการเล่นดนตรีของเด็กน้อยเมนเดลส์โซห์นแล้ว
ถึงกับกล่าวว่า “วันหนึ่งข้างหน้าเด็กน้อยคนนี้จะเป็นนักดนตรี
และนักประพันธ์เพลงผู้ยิ่งใหญ่ของโลกคนหนึ่งเป็นแน่”
ยาขอบ ลุดวิก เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น – บาร์โธลดี้ (Jakob Ludwig felix Mendeissohn –
Bartholdy) เกิดเมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1809 ที่เมืองแฮมเบอร์ก (Hamburg) ประเทศเยอรมนี
เป็นลูกคนที่ 2 และเป็นลูกชายคนโตของ
อับราฮัม เมนเดลส์โซห์น
(Abrahum Mendelssohn) นายธนาคารผู้มั่งคั่ง
มารดาชื่อ ลีห์ ซาโลมอน (Leah Salomon) และเป็นหลานชายของปู่
โมเสส เมนเดลส์โซห์น
(Moses Mendels – sohn) ปรัชญาเมธีผู้ชาญฉลาดชนชาติยิว
โมเสสเป็นบุตรชายของเมนเดล (Mendel) ชาวยิวที่มีฐานะยากจนคนหนึ่งแห่ง Dessau ยังชีพด้วยการคัดลอกหนังสือต่างๆ และดูแลโรงเรียนสอนภาษาเฮบรู
(Hebrew) โมเสส ได้นามสกุล
“เมนเดลส์โซห์น” (Mendelssohn) มาจากคำว่า ‘Son of Mendel’ หรือ
“ลูกของเมนเดล” นั่นเอง
โมเสสเป็นคนเฉลียวฉลาดเมื่อเติบโตขึ้นเขาก็ศึกษาภาษาต่างๆ
ได้อย่างแตกฉาน เป็นต้นว่า
ภาษากรีก ลาติน เยอรมัน อังกฤษ และฝรั่งเศส เขาได้เรียนหนังสือทางด้านปรัชญาขึ้นหลายเล่ม
จนชื่อเสียงของเขาเป็นที่รู้จักกันทั่วยุโรป และได้ให้สมญาเขาว่า “เยอรมัน
โซเครตีส” (German Socrates) งานที่มีชื่อเสียงที่สุดเรื่องหนึ่งคือ
‘Phaedon or the lmmortality of the Soul’ ได้มีผู้แปลออกเป็นหลายภาษาทั่วยุโรป
อับราฮัม เมนเดลส์โซห์น
เป็นลูกชายคนที่ 2 ของโมเสสได้แต่งงานกับลีห์
ซาโลมอน ลูกสาวของนายธนาคารแห่งหนึ่ง
ในเบอร์ลิน ผู้เป็นกุลสตรีที่มีความรู้และความเฉลียวฉลาดมากผู้หนึ่ง
เธอได้รับการศึกษาสูง มีความสามารถในการวาดภาพสีน้ำมัน
และวาดด้วยดินสอดำ ตลอดจนเล่นดนตรีได้เป็นเยี่ยม
มีรสนิยมในทางศิลปะและวรรณคดีชั้นสูง เธอสามารถอ่านพูดและเขียนได้หลายภาษา เป็นต้นว่า
เยอรมัน, ฝรั่งเศส, อังกฤษ, และอิตาเลียน และมีความรู้ภาษากรีกพอที่จะอ่านวรรณกรรมของโฮเมอร์
(Homer) ไปผนวกเข้ากับสกุล
‘Mendelssohn’ จึงกลายเป็น ‘Mendelssohn –
Bartholdy’
อับราอัม เมนเดลส์โซห์น ได้ให้กำเนิดบุตรคนแรกเป็นหญิงชื่อ
แฟนนี คาซิลี (Fanny
Cacilie) เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน ค.ศ. 1805 และบุตรคนที่ 2 เป็นชายชื่อ
ยาขอบ ลุดวิก เฟลิกซ์ (Jakob Ludwig Felix) เกิดเมื่อวันที่
3 กุมภาพันธ์ ค.ศ.
1809 (ซึ่งเป็นผู้ที่เราจะศึกษาเรื่องราวของเขาต่อไป)
และรีเบคคา (Rebecka) เกิดเมื่อวันที่
11 เมษายน ค.ศ.
1811
ภายหลังที่รีเบคคาเกิดได้ไม่นาน อับราฮัมก็พาลีย์ย้ายภูมิลำเนาจากเมืองแฮมเบอร์กไปตั้งหลักแหล่งอยู่ที่กรุง
เบอร์ลิน ในปี ค.ศ.
1812 โดยได้รวมหุ้นกับน้องชายตั้งธนาคารขึ้น
และจดทะเบียนตามกฎหมาย โดยตั้งชื่อธนาคารว่า
“เมนเดลส์โซห์นแอนด์ คอมปานี”
(Mendelssohn and Company)
ขณะที่อับราฮัม เมนเดลส์โซห์น
พาครอบครัวย้ายมาอยู่ที่เบอร์ลินนั้น ยาขอบ ลุดวิก เฟลิกซ์ ลูกชายของเขามีอายุเพียง 3 ขวบ บ้านที่เขามาพำนักนั้น เป็นคฤหาสน์หลังใหญ่ที่เก่าแก่ ชื่อบ้าน
“เมนเดลส์โซห์น” อันเป็นบ้านที่โมเสสเมนเดลส์โซห์น
ผู้พ่อของเขาได้สร้างไว้ที่ Neue Promenade อยู่ระหว่าง Spree และ
Haaccsche Markt เมื่อท่านนักปราชญ์โมเสสได้ถึงแก่กรรม
นางโมเสสผู้แม่ก็ปกครองคฤหาสน์หลังนี้ต่อมาและอยู่กับลูกๆ
หลายคน ภายในคฤหาสน์เก่าแก่หลังนี้ตกแต่งอย่างหรูหรา
มีเฟอร์นิเจอร์ราคาแพง ภาพเขียนอันล้ำค่าฝีมือจิตรกรเอกผู้มีชื่อเสียง
และมีห้องสมุดที่ใหญ่โตซึ่งเต็มไปด้วยหนังสือทางปรัชญา
และวรรณคดีชั้นเยี่ยมของนักประพันธ์และจินตกวีผู้มีชื่อเสียง
และที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือ แกรนด์เปียโนที่ผู้ดีมีตระกูลทุกบ้านจะต้องมีไว้ประจำบ้าน
เมื่อมาอยู่คฤหาสน์หลังนี้ ลีห์
ซาโลมอน และลูกๆ พอใจมาก เธอเข้ากับพี่น้องของสามีได้เป็นอย่างดี
และเธอก็ได้เป็นที่พอใจของคุณย่าโมเสสด้วย เธอใช้เวลาส่วนมากฝึกหัดเปียโนให้แก่แฟนนีลูกสาวอายุ
8 ขวบ และยาขอบ ลุดวิก เฟลิกซ์ ขณะนั้นมีอายุ 4 ขวบ เด็กทั้งสองนี้มีแววทางดนตรีอยู่มาก สามารถเรียนเปียโนกับแม่ได้อย่างรวดเร็ว
ต่อมาแม่ได้ให้กำเนิดแก่น้องอีกคนหนึ่งในปี ค.ศ. 1813 ชื่อ ปอล (Paull)
บรรดาพี่น้องของเฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์นนั้น
มีพรสวรรค์ทางดนตรีทุกคน รีเบคคาน้องสาวของเขานั้นมีเสียงดีมาก
สามารถร้องเพลงได้อย่างดีเป็นพิเศษ ส่วนน้องชายคนที่ชื่อปอลนั้นต่อมาเป็นนักเชลโลสมัครเล่นที่มีชื่อเสียง
ส่วนแฟนนีผู้พี่สาวก็เป็นนักเปียโนที่หาตัวจับได้ยาก
ค.ศ. 1816 อับราฮัม
เมนเดลส์โซห์นผู้พ่อได้เดินทางไปยังกรุงปารีส เกี่ยวด้วยเรื่องธุรกิจการเงินที่ประเทศฝรั่งเศสจะต้องชดใช้ค่าปฏิกรรม
สงครามให้แก่ปรัสเซีย เขาได้นำครอบครัวไปด้วยและพักอยู่ที่นั่นเป็นเวลานาน
ขณะนั้น เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์นอายุได้ 7 ขวบ
แม่ได้ให้เขาและแฟนนีพี่สาวไปเรียนเปียโนกับมาดามมารีบิโกตฺ
(Mme Marie Bigot) นักเปียโนที่มีชื่อเสียงอยู่ในปารีส
เรียนอยู่ได้เพียงปีเดียว พ่อก็เสร็จธุระและพาเดินทางกลับเบอร์ลิน
ค.ศ. 1817 พ่อได้จ้างครูมาสอนวิชาต่างๆ
เพื่อให้การศึกษาแก่ลูกๆ โดยให้เรียนกันอย่างจริงจัง
ครูที่ว่าจ้างมาสอนก็เป็นผู้มีชื่อเสียงทั้งนั้น เช่น คาร์ลเฮยส์ (Karl
Heyse) ผู้ที่มีชื่อว่าบิดาแห่งนวนิยายมาเป็นผู้ดูแล และแนะนำวิชาสามัญทั่วๆ
ไป โรเซล
(Rosel) สอนวาดเขียน ลุดวิก
เบอร์เกอร์ (Ludwig Berger) เป็นครูสอนเปียโนคาร์ล
เซลเตอร์ (Carl Zelter) เป็นครูสอนการแต่งเพลงและการประสานเสียง
(Harmony) คาร์ล วิลเฮล์มเฮนนิง
(Carl Wilhelm Henning) สอนไวโอลิน พ่อแม่ได้เอาใจใส่กวดขันต่อการศึกษาของพวกลูกๆ มาก ขณะที่ลูกๆ กำลังเรียนอยู่ก็จะเฝ้าสังเกตดูตลอดเวลา และจะต้องให้พวกลูกๆ
ตื่นนอนตั้งแต่ตีห้าเพื่ออ่านหนังสือและทบทวนบทเรียน
พอรับประทานอาหารเช้าแล้วก็ต้องเข้าเรียนต่อไปอีกเกือบตลอดวัน
และต้องเรียนอย่างคร่ำเคร่งตลอดสัปดาห์ มีวันหยุดเฉพาะวันอาทิตย์เท่านั้น ดังนั้นพอถึงวันอาทิตย์พวกพี่น้องเหล่านี้ต่างพากันดีใจมาก
เพราะไม่ต้องตื่นแต่เช้าอ่านหนังสือ ไม่ต้องเรียนหนังสือ มีเวลาพักผ่อนเล่นดนตรีตามใจชอบ
และเป็นอิสระ การที่พ่อเคร่งครัดและกวดขันเช่นนี้ก็เพื่อให้ลูกๆ
ได้รู้จักคุณค่าของเวลาและเป็นผู้มีระเบียบวินัย เมื่อโตขึ้นจะได้เป็นนิสัยติดตัวไป ทำให้เป็นสิ่งผูกพันและเห็นอกเห็นใจรักใคร่กลมเกลียวกันในระหว่างครอบครัว
เพราะทุกคนอยู่ในระเบียบวินัยอย่างเคร่งครัด เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น ปฏิบัติอยู่ในโอวาทของครูเป็นอย่างดีตลอดจนอายุถึง
25 ปี
ต่อมา ค.ศ. 1818
เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น
อายุได้ 9 ขวบ เขาได้ออกแสดงเปียโนต่อประชาชนเป็นครั้งแรก ปรากฏว่าได้รับความชมเชยมาก ต่อมาวันที่
11 เมษายน ค.ศ.
1819 เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์นได้เข้าศึกษาที่สถาบันการดนตรีชื่อ
Singakademie ซึ่ง คาร์ลเซลเตอร์เป็นผู้อำนวยการ
เขาจัดอยู่ในกลุ่มเสียง Alto (เสียงร้องเพลงระดับต่ำที่สุดสำหรับผู้หญิง ซึ่งต่อมาในวันที่ 18 กันยายน
ปีนั้นเอง เขาก็ได้ออกร่วมแสดงในเพลงชุด
Nineteenth Psalm ที่โรงเรียนจัดขึ้นจากการแสดงคราวนี้ทำให้เขาได้รับการยกย่อง
และได้เข้าเป็นสมาชิกในกลุ่มนักร้องเสียง
Alto อยู่หลายปี จนกระทั่งเสียงเขาเปลี่ยนไปเป็นเสียง
tenor (เสียงระดับสูงสุดของฝ่ายชาย) เมื่อเขามีอายุ 16 ปี ขณะที่เรียนอยู่ในโรงเรียนเมื่อปี ค.ศ.
1819 เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์นก็ได้เริ่มฝึกหัดการแต่งเพลง
พอถึง ค.ศ. 1820
เขาก็แต่งเพลงได้ถึง 50 เพลง
รวมทั้งเพลงประเภท trio, Sonatas สำหรับเปียโน และสำหรับเล่นไวโอลินคู่กับเปียโน
เพลงสำหรับเล่นออร์แกน, เพลง
cantata นอกจากนั้นยังมีบทละครตลกเล็กๆ น้อยๆ อีกด้วย
ค.ศ. 1821 คาร์ล
เซลเตอร์ ได้พาเฟลิกซ์ เมนเดลโซห์นลูกศิษย์ที่เฉลียวฉลาดเดินทางไปเยี่ยมเกอเต้
เพื่อนเก่าแก่ของเขาที่เมืองไวมาร์ นับว่าเป็นครั้งแรกที่
เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น
ได้จากบิดามารดาไปท่องเที่ยวไกลๆ ตามลำพัง
เมื่อเฟลิกซ์ พบกับเกอเต้นักประพันธ์ผู้เฒ่าวัย
72 แล้ว คนทั้งสองได้สนิทสนมกันอย่างรวดเร็วอย่างน่าประหลาด
แม้จะมีวัยแตกต่างกันมากก็ตาม ทั้งนี้เพราะคนทั้งสองมีรสนิยมทางดนตรีเหมือนๆ
กัน เกอเต้ได้ให้เด็กน้อยวัย
12 ขวบ เล่นเพลงชั้นเยี่ยมของนักดนตรีที่มีชื่อเสียงให้เขาฟัง
เขาพอใจในความสามารถของเฟลิกซ์มากทีเดียวที่สามารถเล่นเพลงยากๆ
ได้อย่างดียิ่ง เฟลิกซ์เขียนจดหมายถึงบ้านเล่าให้พ่อแม่ฟังว่า
“เวลาบ่ายทุกๆ วัน เกอเต้จะมาจัดแจงเปิดฝาเปียโนให้ แล้วบอกว่า
วันนี้ฉันยังไม่ได้ยินเสียงเปียโนของเธอเลยพ่อหนู โปรดเล่นให้ฉันฟังหน่อยได้ไหมล่ะ” ดังนั้นทุกๆ
บ่ายเขาจึงต้องเล่นเปียโนให้เกอเต้ฟังเสมอ เพลงที่เล่นโดยมากก็เป็นเพลงของ ไฮเดิน,
โมสาร์ท, บาค และ เบโธเฟน ขณะที่เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น พำนักอยู่กับจินตกวีผู้เฒ่าเพียง 16
วันเท่านั้น คาร์ลเซลเตอร์ก็พาเดินทางกลับเบอร์ลิน
เมื่อมาถึงบ้านแล้ว เขาก็เริ่มทบทวนบทเรียนที่ได้ทอดทิ้งไปสองอาทิตย์กว่าอย่างจริงจังอีกครั้ง
หนึ่ง วิชาเหล่านั้นได้แก่ ภาษากรีก และคณิตศาสตร์ ส่วนวิชาดนตรีนั้นเขาจะต้องไต่ถามและฝึกซ้อมกับพี่สาวและน้องๆ
ที่เรียนเกินหน้าไป เขากลับมาบ้านได้อยู่ร่วมกับพี่น้องด้วยความสุขกายสบายใจ
และดูเขาคร่ำเคร่งเอาจริงเอาจังขึ้น และเป็นเด็กที่มีความฉลาดเกินอายุอย่างน่าอัศจรรย์ เพราะปรากฏว่าในปี ค.ศ.
1821 นี้เอง ขณะที่เฟลิกซ์มีอายุเพียง
12 ปี เขาก็สามารถแต่งเพลงซิมโฟนีได้ถึง
5 เพลง (สำหรับเล่นกับเครื่องดนตรีพวก
String) Fugue for string – quartet 9 ชิ้น
นอกจากนั้นก็มี Motets, Songs, piano
pieces, และอุปรากร 2 เรื่อง
ฯลฯ
ค.ศ. 1822 เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น ได้จัดวงคอนเสิร์ตขึ้นบรรเลงในเช้าวันอาทิตย์
คอนเสิร์ตวงนี้เป็นวงของครอบครัว มีแต่พี่น้องร่วมกันเล่น
โดยมี เฟลิกซ์เป็นผู้ควบคุมวงดนตรี
ได้จัดแสดงที่สวนภายในคฤหาสน์ “เมนเดลส์โซห์น”
ทุกเช้าวันอาทิตย์ ดังนั้นพอถึงเช้าวันอาทิตย์พวกเพื่อนๆ
นักดนตรี ตลอดจนเพื่อนบ้านใกล้เรือนเคียง
จะพากันมาชุมนุมเพื่อฟังเพลงที่วงดนตรีครอบครัวเมนเดลส์โซห์น
จัดแสดง อันมีการเล่นเปียโน,
ไวโอล่า, และออร์แกน เพลงที่นำมาเล่นส่วนมากเป็นงานของ เฟลิกซ์แต่งเองทั้งนั้น
ค.ศ. 1824 lgnaz Moscheles นักเปียโนที่มีชื่อเสียงโด่งดังคนหนึ่งในขณะนั้นเดินทางมาท่องเที่ยวที่
เบอร์ลิน เมื่อได้พบปะกับเฟลิกซ์แล้วก็กลายเป็นเพื่อนสนิทกันไปตลอดชีวิต
ถึงแม้เวลาจากกันก็ยังมีจดหมายติดต่อกันเสมอมิได้ขาด
ปรากฏว่าจดหมายติดต่อกันระหว่างเฟลิกส์เมนเดลส์โซห์นกับโมเชเลสนั้น
ได้รวบรวมตีพิมพ์ออกจำหน่ายในปี ค.ศ.
1888 ได้เล่มโตพอควร ตลอดเวลาหนึ่งเดือนที่โมเชเลสพักอยู่ที่เบอร์ลิน
เขาได้สอนเปียโนให้แก่แฟนนีและเฟลิกซ์ เกี่ยวกับเรื่องนี้โมเชเลสได้บันทึกไว้ว่า
เขาไม่คิดเลยว่าเฟลิกซ์เป็นนักเรียนของเขา เพราฝีมือเล่นเปียโนของเฟลิกซ์นั้นเทียบได้กับชั้นครูทีเดียว และท่วงทีการเล่นก็เทียบเท่านักเปียโนอาชีพ
แต่บิดาของเฟลิกซ์ก็ยังไม่เชื่อในความสามารถของลูกชาย
จนกระทั่งเขาได้นำลูกชายไปพบเชรูบินี
(Cherubini) นักดนตรีผู้ยิ่งใหญ่เพื่อขอความเห็น
ขณะนั้นเชรูบินีเห็นหน่วยก้านทางดนตรีของเฟลิกซ์ก็รู้สึกพอใจมาก
จึงกล่าวกับพ่อของเขาว่า เด็กคนนี้มีฝีมือไม่เลวเลย
ถ้าไดรับการฝึกฝนอย่างถูกต้องแล้วจะมีอนาคตไปไกลมาก
และจะขอรับฝึกสอนเด็กคนนี้ด้วยความเต็มใจ พ่อพักอยู่กับลูกชายไม่นานก็ต้องรีบเดินทางกลับบ้านด้วยความเป็นห่วงทาง
บ้าน คงปล่อยให้เฟลิกซ์เรียนดนตรีอยู่กับเชรูบินีที่ปารีสต่อไป
ขณะนั้นเฟลิกซ์มีอายุเพียง 16 ปี
ที่ปารีสนี่เอง เฟลิกซ์ได้รู้จักกับนักดนตรีชั้นนำหลายคน
เช่น Meyerbeer, Rossini, Halevy, Onslow,
Paer, Herz และ Kalkbrenner เป็นต้น แต่เขาก็ไม่สู้จะชอบบรรยากาศทางดนตรีที่นี่เท่าใดนัก
เพราะที่นี่ให้ความรู้เกี่ยวกับดนตรีชั้นเยี่ยมของเยอรมันแก่เขาน้อยมาก
เขาอยากจะกลับไปอยู่ที่บ้านมากกว่า และในปีนี้เองเฟลิกซ์ก็ได้แต่งเพลง
Piano Quartet op. 3 อุทิศแก่เกอเต้ผู้ที่เขาให้ความเคารพและนับถืออย่างสูง
ภายหลังที่กลับมาจากปารีสไม่นานนัก พอถึงฤดูร้อนครอบครัวเมนเดลส์โซห์นก็ย้ายจาก
Neue Promenade ไปอยู่ที่บ้านเลขที่ 3 Leipzigerstrasse
บ้านหลังใหม่นี้ก็เป็นบ้านที่ใหญ่โตอยู่บนที่ดินบริเวณกว้างขวางมีตึกเล็ก
ตึกน้อยอีกหลายตึก อยู่ใกล้ๆ กับ Potsdam Gate ชานเมืองเบอร์ลิน
บ้านหลังนี้อยู่ใกล้ๆ กับสวนอุทยานที่สวยงาม
มีเนื้อที่ถึง 10 เอเคอร์
ภายในตัวตึกใหญ่มีห้องที่กว้างขวางพอที่จะแสดงคอนเสิร์ตได้อย่างสบายๆ
และอีกตึกหนึ่งที่อยู่ติดกันนั้นก็สามารถดัดแปลงเป็นที่สำหรับเล่นดนตรี
ซึ่งจุคนฟังได้หลายร้อนคน ในหน้าร้อนตึกนี้ก็ไม่ร้อนอบอ้าว
เฟลิกซ์ชอบบ้านหลังใหม่นี้มาก เพรามันกว้างขวางสะดวกสบายและสวยงาม
มันสร้างบรรยากาศให้เกิดอารมณ์ทางดนตรีเป็นอย่างดี
ในปีแรกที่เขาย้ายมาอยู่ที่นี่เขาก็สามารถแต่งเพลงได้เพลงหนึ่งคือ
Octet in E Flat for Strings op. 20 เสร็จสมบูรณ์
ในปี ค.ศ. 1825 จากนั้นก็ได้ลงมือแต่งเพลง Overture ประกอบบทละคร เรื่อง
Midsummer Night’s Dream และเสร็จสมบูรณ์ในฤดูร้อนปี
ค.ศ. 1826 บทละครเรื่อง
Midsummer Night’s Dream เป็นบทประพันธ์ที่มีชื่อเสียงของ
วิลเลียม เชคสเปียร์
(Wiliam Shakespear) จินตกวีเอกชาวอังกฤษ ละครเรื่องนี้มี 5 องก์จบ
เฟลิกซ์ได้แต่งเพลงประกอบบทบาทของตัวละครในเรื่องตั้งแต่ต้นจนจบและทุกๆ
องก์จะมีเพลงประกอบแทรกอยู่ตลอด ซึ่งเพลงทั้งหมดมี
30 เพลง ขณะที่แต่งเพลงชุดนี้เฟลิกซ์มีอายุเพียง
17 ปีเท่านั้น จากเพลงนี้เองทำให้เขากลายเป็นคีตกวีที่มีชื่อเสียงขึ้นมาอยู่ในชั้นแนวหน้า
คนหนึ่ง เฟลิกซ์สนใจในงานประพันธ์ของเชคสเปียร์มานานแล้ว
เมื่อได้โอกาสเขาจึงสร้างเพลงนี้ขึ้นด้วยใจรัก จึงมีลีลาที่เต็มไปด้วยความไพเราะลึกซึ้ง เพลงนี้แต่งขึ้นเพื่อจะใช้เล่นกับวงดนตรีของเขาภายในบ้านซึ่งเล่นร่วมกับพวก
พี่ๆ น้องๆ และเพื่อนฝูง
แต่ต่อมารเพลงนี้นำไปแสดงตามที่ต่างๆ หลายต่อหลายแห่ง และกลายเป็นเพลงอมตะที่ทั่วโลกรู้จักกันเป็นอย่างดี
(เพลงชุดของละครเรื่องนี้ เคยนำออกบรรเลงให้ประชาชนฟังอย่างสมบูรณ์ครบชุดเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่
14 ตุลาคม ค.ศ.
1843 ณ พระราชวัง New
Palace เมืองปอตสดาม (Potsdam) เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนม์พรรษาของพระเจ้าเฟรเดริค วิลเลียมที่ 4 แห่งรัสเซีย
(Frederich Wiliam IV of Prussia)
เมื่อเดือนสิงหาคม ค.ศ.
1825 ที่ผ่านมานั้น เฟลิกซ์ก็ได้แต่งเพลงประกอบอุปรากรประเภท
Comic Opera ชื่อ Die Hochzeit des Camacho
(Camacho’s Wedding) เฟลิกซ์ได้เสนออุปรากรเรื่อง
นี้ต่อสปอนตินี (Spontini) ผู้อำนวยการทั่วไปฝ่ายดนตรีของโรงละคร
Royal Opera ในปี ค.ศ.
1826 เพื่อให้พิจารณานำออกแสดง แต่เนื่องจากสปอตินีไม่ชอบเฟลิกซ์เป็นการส่วนตัวอยู่บ้าง
จึงได้แกล้งถ่วงบทอุปรากรเรื่องนี้ไว้เป็นเวลาถึงหนึ่งปี
จึงได้นำออกแสดงอย่างเสียไม่ได้ที่โรงละครเล็กๆ แห่งหนึ่งในกรุงเบอร์ลิน เมื่อวันที่
29 เมษายน ค.ศ.
1827 และเปิดการแสดงเพียงครั้งเดียวเท่านั้น
เพราะถือว่าเป็นงานที่ไม่สลักสำคัญอะไรนัก และเฟลิกซ์ก็ไม่ได้เอาใจใส่กับอุปรากรเรื่องนี้เท่าใดนัก
(ความจริงได้มีการนำอุปรากรเรื่อง Die Hochzeit des
Camacho ออกแสดงเวทีพร้อมกับถือไม้บาตอง
(Baton) สีขาวซึ่งทำขึ้นเป็นพิเศษ ครั้นแล้วนายวงดนตรีก็ได้แนะนำเขาให้รู้จักกับนักดนตรีในวงออสเคสตราและผู้
ฟัง จากนั้น Symhony ของเขาก็เริ่มแสดง เมื่อเพลงจบลงนักดนตรีและผู้ฟังได้ปรบมือแสดงความชื่นชมต่อเขาอย่างกึกก้อง
ต่อมาเมื่อโน้ตเพลง Symphony No. 1 in C Minor ได้ตีพิมพ์ เขาได้อุทิศให้แก่สมาคม
London Philharmonic Society ซึ่งต่อมาทางสมาคมได้เลือกเขาเป็นสมาชิกกิตติมศักดิ์
หลังจากนั้นในวันที่ 30 พฤษภาคม
เขาได้นำงานของเวเบอร์ (Weber) ชื่อ Concertstuck ออกแสดงและนับเป็นครั้งแรกที่ได้นำออกแสดงในอังกฤษ
ส่วนเพลงอื่นๆ ก็มี
Midsummer Night’s Dream Overture และเพลง
concerto in E Flat ของเบโธเฟน หลังจากนั้นเขาก็เปิดการแสดงคอนเสิร์ต เพื่อเก็บเงินบำรุงการกุศลสงเคราะห์แก่ผู้ประสบอุทกภัยในซิเลเซีย
(Silesia) การแสดงคราวนี้ก็ได้นำเพลง Midsummer
Night’s Dream Overture ออกแสดงซ้ำอีกครั้งหนึ่งในครั้งนี้เฟลิกซืได้แสดงเพลง
Concerto in E สำหรับสองเปียโนซึ่งงานของเขาเองร่วมกับโมเวเลสอีกด้วย
การแสดงคอนเสิร์ตการกุศลครั้งนี้ได้เปิดการแสดงเมื่อวันที่
13 มิถุนายน ค.ศ.
1829
ต่อมาในเดือนกรกฎาคม เฟลิกซ์
และ Kingemann ก็พากันเดินทางท่องเที่ยวไปยังสก๊อตแลนด์,
ยอร์ค (York) และเดอร์แฮม
(Durham) จนถึงเมืองเอดินเบอร์ก
(Edinburgh) จากนั้นก็เดินทางต่อไปยัง Highlands,
Wales, เมื่อท่องเที่ยวเป็นที่พอใจแล้ว เฟลิกซ์ก็เดินทางกลับมายังลอนดอนอีกครั้งหนึ่ง เพื่อเตรียมตัวจะกลับบ้านเกิดเมืองนอน พอถือลอนดอนก็ได้รับข่าวจากทางบ้านว่า
แฟนนี่ พี่สาวของเขาจะแต่งงานกับ
วิลเฮล์ม เฮนเซล
(Wihelm Hensel) ในวันที่ 3 ตุลาคม เขาคิดว่าจะกลับให้ทันวันแต่งงานของพี่สาวให้ได้
แต่พอถึงวันที่ 10 กันยายน
ขณะที่เขานั่งรถม้าไปเที่ยวชมพูมิประเทศนั้น เขาประสบอุบัติเหตุตกลงมาจากรถม้า
หัวเข่าของเขาได้รับบาดเจ็บสาหัส ต้องเข้ารักษาตัวและนอนแซ่วอยู่บนเตียงเป็นเวลาเกือบ
2 เดือน เมื่อหายเป็นปกติแล้วเขาจึงเดินทางกลับเบอร์ลินในเดือนพฤจิกายน
เฟลิกซ์ได้บันทึกเกี่ยวกับการมาอังกฤษครั้งนี้ว่า
“....อังกฤษเป็นเมืองสวยงาม เป็นระเบียบเรียบร้อยน่าอยู่น่าอาศัยมากทีเดียว...การจากอังกฤษครั้งนี้
เหมือนกับเราจากเพื่อนรักที่สนิทสนมไป เพราะชาวอังกฤษได้ให้ความเป็นมิตร
ความเมตตากรุณาตลอดจนสิ่งประทับใจต่างๆ แก่เราเป็นอย่างยิ่ง....ลาก่อนนครลอนดอน เกาะอังกฤษ
จนกว่าเราจะได้พบกันอีก...
โครงการเดินทางท่องเที่ยวระยะยาวของ เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น ยังคงจะมีต่อไปอีก หลังจากที่เขามาพักอยู่กับครอบครัวที่เบอร์ลินชั่วระยะหนึ่ง
การท่องเที่ยวในระยะที่สองนี้เขาจะต้องไปยังดินแดนที่ห่างไกลทางภาคใต้ของ
ยุโรปจนถึงเมืองเนเปิลส์ (Naples) ในอิตาลี
แล้วก็วกมาทางเหนือจนถึงนครปารีส และการไปท่องเที่ยวคราวนี้
เขาคิดว่าคงจะมีใครสักคนในครอบครัวเดินทางไปด้วย อย่างน้อยที่สุดก็มีพ่อหรือแม่ แต่ในระยะนี้แม่ของเขาเกิดป่วยเป็นโรคหัด
(Measles) จำให้เขาจำเป็นต้องเลื่อนกำหนดการเดินทางไปจนกระทั่งปลายฤดูสปริง
แต่สำหรับฤดูหนาวในบ้านเลขที่ 3
Liezigerstrasse นั้น มีความผาสุกดีกว่าฤดูอื่นๆ
เขาพอใจที่จะอยู่กับบ้านใกล้ชิดกับครอบครัว และดีใจที่ได้พบกับแฟนนี่ผู้พี่สาวตลอดจนสามีของเธอ ซึ่งพำนักอยู่ในบ้านที่ Garden House อันอยู่ไม่ไกลกันนัก
สามีของพี่สาวก็เคยเป็นเพื่อนเก่าแก่กันมาแต่เล็กแต่น้อย
เคยเป็นเพื่อนร่วมวงดนตรีอย่างสนุกสนาน และขณะที่อยู่มหาวิทยาลัยเบอร์ลินก็สนิทสนมกันดีเป็นพิเศษอีกด้วย
ในระหว่างฤดูหนาวนั้นเฟลิกซ์ได้แต่งเพลง Simphony
in D หรือที่เรียกกันว่า ‘Reformation’ Symphony และได้นำออกแสดงเพื่อเป็นการเฉลิมฉลองในวันครบรอบปีของ
Augzburg Confession เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน ค.ศ. 1830 นอกจากนั้นก็มีเพลง Fantasy for piano, F – Sharp Minor
Op. 28 และยังมีเพลงสั้น ๆ อีกหลายเพลง
เข้าใจกันว่าคงจะมีเพลงในชุด ‘Song Without Words’
ตอนแรกๆ รวมอยู่ด้วย
ต่อมาวันที่ 13 พฤษภาคม
ค.ศ. 1830 เฟลิกซ์ก็ได้เริ่มเดินทางท่องเที่ยวไปยังอิตาลี
พ่อติดตามไปด้วยแต่ไม่ได้ไกลนัก็ต้องกลับบ้าน คงปล่อยให้เขาเดินทางต่อไปคนเดียว เฟลิกซ์ได้เดินทางไปถึงเมืองไวมาร์และได้ไปเยี่ยมกวีผู้เฒ่าเกอเต้อีกครั้ง
หนึ่ง เขาพบว่าเกอเต้ไม่เปลี่ยนแปลงไปเท่าใดนัก
เมื่อพบกันเกอเต้ยินดีมาก เฟลิกซ์จะใช้เวลาในตอนเช้าเล่นเปียโนให้เกอเต้ฟัง
จนถึงวันสุดท้ายที่เขาจะต้องอำลาท่านกวีผู้เฒ่าไป เกอเต้รู้สึกอาลัยเขามาก เพราะเขาทำให้กวีผู้เฒ่ามีความสุข
เกอเต้มีความพอใจในตัวเฟลิกซ์มากทีเดียว ดังจะเห็นจากการที่เกอเต้ได้อุทิศหน้าหนึ่งในต้นฉบับของบทละครเรื่อง
Faust ให้แก่ เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น เขาได้เขียนคำจารึกไว้ว่า
‘To my dear young friend F.M.B., strong and subtle master of piano, to
remind him of happy May days in 1830. J.W.V. Goethe’
เฟลิกซ์เดินทางต่อไปถึงเมืองมูนิค (Munich) เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน ในปี ค.ศ. 1830 นั่นเอง
และพำนักอยู่ที่มูนิคประมาณ 1 เดือน ขณะที่พักอยู่ที่นี่เขาได้เอาเปียโนไปตั้งไว้ในห้องพักด้วย
ใช้เวลาในตอนเช้าฝึกซ้อมเปียโนและแต่งเพลง ส่วนเวลาในตอนบ่ายเขามักจะออกไปเที่ยวข้างนอก ใช้เวลาอยู่กับการสเก็ชภาพทิวทัศน์มุมต่างๆ ของเมืองนี้ ภาพที่วาดก็มักจะใช้สีน้ำ
และภาพสเก็ชด้วยดินสอดำ (Crayons) ก็มี พอตอนเย็นเขาก็จะไปพบปะสังสรรค์กับบรรดาเพื่อนฝูงร่วมอาชีพ
ซึ่งมีทั้งนักเขียนและนักดนตรีที่มีชื่อเสียงตามสมาคมต่างๆ
เนื่องจากเฟลิกซ์เป็นนักดนตรีหนุ่มอายุ 21 ปี และร่ำรวยด้วย ประกอบกับเป็นผู้มีอุปนิสัยใจคอดี มีนิสัยตรงไปตรงมาและคบคนง่าย
เพราะได้รับการอบรมมาเป็นอย่างดี จึงทำให้เขามีเพื่อนฝูงมากมาย ไปที่ไหนใครๆ
ก็ให้การต้อนรับเขาเป็นอย่างดี ถึงแม้เขาจะเดินทางท่องเที่ยวไปตามลำพังคนเดียว
ก็ไม่ทำให้เขาหงอยเหงาเท่าใดนัก
ออกจากเมืองมูนิค เฟลิกซ์ก็เดินทางต่อไปยังกรุงเวียนนานครหลวงของออสเตรีย
และถึงที่นั่นเมื่อวันที่ 13 สิงหาคม
ค.ศ. 1830 พักอยู่ระยะเวลาหนึ่ง
จากนั้นก็เดินทางต่อไปยังเมืองเวนิสเมื่อวันที่
9 ตุลาคม พักอยู่ที่นั่นสิบกว่าวันแล้วก็เดินทางต่อไปถึงเมืองฟลอเร็นซ์
เมื่อวันที่ 22 ตุลาคม
และในที่สุดก็ถึงกรุงโรม นครหลวงอิตาลี
เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน ค.ศ.
1830 ใช้เวลาพำนักอยู่ในกรุงโรมตลอดฤดูหนาว จนกระทั่งถึงวันที่ 10 เมษายน
ค.ศ. 1831 ขณะที่พักอยู่ในโรมนั้น
เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น
พักอยู่ที่บ้านเลขที่ 5 Piazza di Spagan
และขณะที่อยู่ในโรมนั้น เขาใช้เวลาส่วนมากสนใจอยู่กับการท่องเที่ยวชมธรรมชาติ
ศิลปกรรม และสถาปัตยกรรมต่างๆ
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาพเขียน
ภาพปั้น ภาพแกะสลักต่างๆ
อันล้ำค่า ภายในวิหารเซนต์ปีเตอร์
และทิวทัศน์รอบๆ บริเวณนั้นด้วย
และที่โรม เฟลิกซ์ก็แต่งเพลง
Overture ชื่อว่า Hebrides (หรือ Fingal’s Cave) Overture ซึ่งเริ่มแต่งเมื่อกลางปีที่แล้วก็ได้มาสำเร็จที่นี่
เพลง Hebrides นี้
เฟลิกซ์ใช้จินตนาการจากการท่องเที่ยวทางทะเล และความทรงจำที่เขาได้พบเห็นที่ Fingal’s cave ในคราวท่องเที่ยวไปยังหมู่เกาะ Hebrides นอกฝั่งสก๊อตแลนด์เมื่อครั้งไปอังกฤษครั้งแรกเมื่อปีที่แล้ว
ในเพลงนี้ตอนที่ไพเราะที่สุด ได้แก่ตอนที่พรรณนาถึงอุโมงค์อันโค้งใหญ่
ตลอดจนเสียงนกทะเลร้องเรียกเพรียกหาคู่อยู่แซงแซ่ สอดแทรกด้วยเสียวหวิวๆ ของสายลมครวญ
และความเวิ้งว้างของท้องทะเลหลวงอันมีเสียงคลื่นกระทบฝั่งและโขดหินซู่ซ่า
อยู่ไม่ขาดระยะ
ที่โรมนี้เอง เฟลิกซ์ได้เริ่มลงมือแต่ง
Symphony ขึ้นใหม่อีกพร้อมๆ กันถึง
2 เพลง คือ
‘Scotch’ และ ‘ltalian’ Symphonies นอกจากนี้ยังมีเพลง Walpurgis Nacht อีกเพลงหนึ่ง เฟลิกซ์ได้พบและรู้จักแบร์ลิโอซที่นี่
จากโรมก็เดินทางไปยังเมืองเนปิลส์ พฤษภาคมนั่นจนถึงเดือนพฤษภาคม
แล้วก็กลับมาโรมอีกครั้งหนึ่ง พักอยู่เป็นเวลา
2 สัปดาห์ ครั้นแล้วก็เดินทางต่อไปอย่างไม่รีบร้อน
คือ ผ่านที่ไหนก็แสดงดนตรีไปเรื่อยๆ
จนถึงเมืองเยนัว (Genoa) มิลาน
(Milan) เที่ยวทะเลสาบในอิตาลี (ltalian
Lakes) เยนีวา (Geneva) และถึงเมืองลูเซิน (Lucerne) ในประเทศสวิสเซอร์แลนด์
แล้วเดินทางไปเมืองมูนิค (Munich) อีกครั้งหนึ่งในฤดูใบไม้ร่วง และเปิดการแสดงเปียโนด้วยเพลง
Piano Concerto, G Minor, Op. 25 เป็นครั้งแรกในมูนิค
เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม
ค.ศ. 1831 ที่นี่เขาได้รับค่าจ้างในการแต่งเพลงประกอบอุปรากรให้แก่โรงละคร
Munich Thertre
เดือนธันวาคม เฟลิกซ์ก็เดินทางมาถึงปารีส
ครั้งนี้เป็นการมาปารีสเป็นครั้งที่ 2 และเป็นเมืองสุดท้ายของการท่องเที่ยวคราวนี้ด้วย ที่ปารีส เฟลิกซ์ใช้เวลาส่วนมากในโรงละคร
เพราะพ่อได้แนะนำมาทางจดหมายซึ่งมีการติดต่อกันอยู่เสมอว่า
ควรจะศึกษาเกี่ยวกับละครดีๆ ของฝรั่งเศสไว้บ้าง
เพื่อจะได้แนวคิดนำมาดัดแปลงในการแต่งเพลงประกอบละครในโอกาสต่อไป
ต่อมาสมาคม ‘Societe des Concerts ที่ปารีสได้เปิดการแสดงเพลง
Midsummer Night’s Dream Overture ขึ้น ในวันที่ 19 กุมภาพันธ์
ค.ศ. 1832 ต่อมานั้นก็ได้มีการแสดงคอนเสิร์ตเพลงอื่นๆ
อีกในวันที่ 18 มีนาคม
และเฟลิกซ์ได้เล่นเพลง Concerto in G. ของเบโธเฟน โดยวงออร์เคสตราของสมาคมนั่นเองภายในเวลาไม่นานนักเพลงของเขาก็ได้รับความ
นิยมแพร่หลายในปารีส ทำให้เขาเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในหมู่ประชาชนด้วย
ที่ปารีส เฟลิกซ์ได้พบกับเพื่อนคนหนึ่งชื่อ
เฟอร์ดินันท์ ฮิลเลอร์
(Ferdinand Hiller) นักเปียโน, นักแต่งเพลง, ผู้กำกับวงดนตรีที่มีชื่อเสียงชาวเยอรมัน
ฮิลเลอร์ได้แนะนำให้เขารู้จักกับนักดนตรีที่มีชื่อเสียงที่กำลังพำนักอยู่ใน
ปารีสในระยะนั้น เป็นต้นว่า ฟรันซ์ ลิสท์ (Franz
Liszt) โชแปง (Chopin) เมเยอร์บีร์
(Meyerbeer) และโอล บูลล์
(Ole Bull) เขามักจะใช้เวลาร่วมสมาคมและสังสรรค์กับนักดนตรีเหล่านี้บ่อยๆ
และผู้ที่เขาสนิทสนมเป็นพิเศษ ได้แก่
โชแปง เพราะเขามีความเลื่อมใสในการเล่นเปียโนและเทคนิคในการแต่งเพลงของโชแปงมาก
สัปดาห์สุดท้ายที่ในปารีสนั้น เขาได้รับข่าวที่น่าสลดใจจากทางบ้านว่า
เอดเวิร์ด ริทซ์
(Edward Ritz) เพื่อนรักของเขาคนหนึ่งได้ถึงแก่กรรมเสียแล้ว
และต่อมาอีกไม่นานความโศกเศร้ายังไม่ทันจะจางหายไป
เขาก็ได้รับข่าวร้ายตามมาอีกว่า เกอเต้
ผู้ที่เขาเคารพนับถือนั้นได้ถึงแก่กรรมแล้วที่ไวมาร์
เมื่อวันที่ 22 มีนาคม
ค.ศ. 1832
เฟลิกซ์ได้เดินทางออกจากปารีส ไปถึงลอนดอนเมื่อวันที่
8 เมษายน ค.ศ.
1832 นับเป็นการเยี่ยมอังกฤษเป็นครั้งที่
2 ชาวลอนดอนให้การต้อนรับเขาอย่างอบอุ่นเช่นเคย
และได้รับเชิญให้ไปแสดงคอนเสิร์ตตามที่ต่างๆ หลายแห่ง พอถึงวันที่
22 เมษายน เขาไปพักอยู่ที่
เกรต ปอร์ตแลนด์ สตรีท
(Great Portland Street) ซึ่งเป็นที่ให้ความสะดวกสลายในการติดต่อกับเพื่อนฝูง
ดีกว่าที่พักเมื่อคราวมาเยี่ยมอังกฤษครั้งแรก และในขณะที่พักอยู่ในลอนดอนเขาก็ได้รับจดหมายจากพ่อว่า เซลเตอร์ ได้เคยปรารภว่าอยากให้เขากลับบ้านเพื่อจะได้มาเป็นผู้อำนวยการ
Singakademie ก็ได้ ถ้าหากเขาไม่ต้องการตำแหน่งผู้อำนวยการ
ก็ควรเลือกเอาตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่ง เฟลิกซ์ได้ให้เหตุผลว่า การที่จะเข้ารับตำแหน่งผู้อำนวยการนั้นเขาจะสมัครเข้าแข่งขันด้วยตัวเขาเอง
ไม่ใช่ว่าครูเซลเตอร์พอใจจะเอาลูกศิษย์ของตัวเองก็เลือกเอาไปเลยนั้นไม่ได้
ถึงแม้ว่าจะเป็นผลดีก็ไม่ควรทำ ส่วนทางบ้านและเพื่อนของเขาชื่อ
Devrient ที่เบอร์ลินนั้นก็เห็นดีด้วยในการที่จะมาสมัครแข่งขันด้วยตัวเขาเอง
ทั้งนี้ไม่ใช่ว่าจะทำตามความปรารถนาของครูเซลเตอร์เท่านั้น
แต่เป็นการรักษาให้สถาบัน Singakademie ยืนหยัดดำรงอยู่ต่อไปอีกชั่วกาลนาน
เฟลิกซ์นั้นยังไม่มีการมีงานทำเป็นหลักฐานเลย การเดินทางไปต่างประเทศเป็นเวลานานๆ ทุกครั้งนั้น
ก็ได้รับทุนอุดหนุนจากพ่อทั้งหมด โดยพ่อได้ส่งให้ทางไปรษณีย์เป็นงวดๆ
แต่ก็ไม่เป็นการเดือดร้อนอะไร เพราะว่าพ่อเป็นคนมีเงินมีทองเหลือเฟือ
ที่ลอนดอน เฟลิกซ์ไดนำเพลง
‘Hebrides’ Overture ออกแสดงโดยวงดนตรีฟิลฮาร์มอนิค
(Philharmonic) และเขาเป็นผู้กำกับดนตรีเอง เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม
นอกจากนั้นเขายังได้เดี่ยวเปียโนด้วยเพลง G Minor
Concerto ซึ่งเป็นเพลงของเขาเอง เมื่อวันที่
28 พฤษภาคม และ
18 มิถุนายน พอถึงวันที่
10 มิถุนายน เขาได้ไปเล่นออร์แกน
ณ โบสถ์เซนต์ ปอล (St. Paul) และได้เล่นเพลง Capriceio Brilante B Minor
หลังจากนั้นไม่นานนักเขาก็ได้จัดพิมพ์เพลง
Midsummer Night’s Dream Overture และรวบรวมเพลงชุด
Song Without Words รวมทั้งหมด 6 ของชุด Song Without Words ในเล่มแรก ได้แก่
Sweet Souenir. Regret; Hunting Song in a major;
Confidence; Restlessness; Venetian Boat Song in G minor
เฟลิกซ์ใช้เวลาเยี่ยมอังกฤษครั้งนี้เป็นเวลา 3 เดือนกว่า จากนั้นก็เดินทางกลับเบอร์ลินบ้านเกิดเมืองนอนในเดือนกรกฎาคม
ค.ศ. 1832 นับว่าเป็นการสิ้นสุดการตระเวนการท่องเที่ยวในระยะที่สอง
ต่อมาในปี ค.ศ.
1833 เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น
ได้รับคำเชิญให้ไปกำกับวงดนตรีในงานมหกรรมดนตรีแห่ง
โลเวอร์ ไรน์ (Lower
Rhine Musical Festival) ที่เมืองดุสเซลดอร์ฟ
(Dusseldorf) ในเดือนพฤษภาคม แต่ก่อนที่เขาจะเดินทางไปดุสเซลอดอร์ฟตามคำเชิญก็ได้ออกเดินทางไปกรุง
ลอนดอน ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 3 ในเดือนเมษายน ทั้งนี้เพื่อไปเยี่ยมเพื่อนที่ชื่อโมเชลเลส
ซึ่งมีกิจธุระบางอย่างเกี่ยวกับทางครอบครัว และที่ลอนดอนเขาก็ได้เปิดการแสดงเพลง Italian Symphony
เป็นรอบปฐมทัศน์โดยวงดนตรีฟิลฮาร์มอนิค ออร์เคสตรา (Philharmonic Orchestra) ในวันที่ 13 พฤษภาคม และเขาสะกดผู้ฟังให้จังงังอยู่กับที่ด้วยเพลง Concerto
in D Mincr ของโมสาร์ท วันนั้นหลังจากการแสดงดนตรีแล้ว
เขาก็รีบเดินทางมายังดุสเซลดอร์ฟทันที เพื่อเตรียมตัวเกี่ยวกับงานมหกรรมดนตรีซึ่งจะเริ่มขึ้นในวันที่
26 พฤษภาคม ในงานนี้
อับราฮัม เมนเดลส์โซห์น
ได้เดินทางมายังดุสเซลดอร์ฟ เพื่อชมการกำกับดนตรีของลูกชายด้วย
สถานที่แสดงดนตรีในงานมหกรรมดนตรีที่เมืองดุสเซลดอร์ฟครั้งนี้
ได้จัดให้มีขึ้น ณ หอประชุมแห่งหนึ่งที่ถนน Berlin Road ซึ่งอยู่ห่างจากตัวเมืองเพียงไมล์เศษๆ เท่านั้น
หอประชุมแห่งนี้ได้ตกแต่งสวยงามเป็นพิเศษ เนื้อที่หนึ่งในสามของหอประชุมนั้นจัดไว้สำหรับวงดนตรีและนักร้อง
และมีเก้าอี้นั่งสำหรับผู้เข้าฟังถึง 1,300 ที่ สามารถต้อนรับประชาชนประเทศข้างเคียงที่มาร่วมในงานนี้อย่างเพียงพอ
นอกจากนั้นบริเวณรอบๆ หอประชุมได้จัดสวนประดับตกแต่งอย่างสวยงาม
มีเก้าอี้สนามให้ผู้ฟังนั่งใต้ร่มไม้อันร่มรื่นอีกด้วย
พอถึงวันแสดงฝูงชนได้พากันหลั่งไหลมาทั่วสารทิศ รวมทั้งประเทศบ้านใกล้เรือนเคียงก็พากันมาร่วมในงานนี้ หลายคนได้พากันเดินทางมาเป็นระยะทางถึง 20 กว่าไมล์ เพื่อฟังดนตรี เพลงที่เฟลิกซ์ได้กำกับในครั้งนี้ได้แก่เพลง Passion ของ Bach และเพลงของเขาเอง
อันมีเพลง Walpurgis Nacht; Night’s Dream
Overture และ Hebrides Overture นอกนั้นยังมีเพลง
Israel in Egypt ของ Handel, Pastoral Symphony ของเบโธเฟน Overture to Leonora และ
Overture in C op. 101 หรือที่เรียกว่า
‘Trumpet’ Overture ซึ่งเป็นงานของเขาเอง การกำกับวงดนตรีในครั้งนี้ เฟลิกซ์
เมนเดลส์โซห์น ได้รับความสำเร็จอย่างใหญ่หลวง
เขาได้รับการยกย่องสรรเสริญจากผู้ฟังโดยทั่วไป จนกลายเป็นขวัญใจประชาชน ซึ่งทำให้เขาภูมิใจมาก
เมื่องานดนตรีมหกรรมสิ้นสุดลง เฟลิกซ์ก็ได้รับเชิญให้เป็นผู้อำนวยการสมาคมส่งเสริมดนตรีแห่งดุสเซลดอร์ฟ
(Association for the Promotion of Music in Dusseldorf) เป็นเวลา
3 ปี โดยจะได้รับเงินค่าตอบแทนเป็นรายปีๆ
ละ 600 Thalers ($ 500) ซึ่งก็นับว่าเป็นรายได้ดีไม่น้อยสำหรับในสมัยนั้น เขาตกลงรับเชิญในตำแหน่งนี้ กันยายนทำงานในเดือนกันยายน
แต่ในระยะนี้เขากับพ่อจะเดินทางไปเยี่ยมกรุงลอนดอนอีกครั้งหนึ่ง
(ครั้งที่ 4) ที่ลอนดอนเฟลิกซ์ได้พบปะกับเพื่อนฝูงเก่าๆ
และได้เล่นดนตรีร่วมกัน และในครั้งนี้เขาก็ได้รับเชิญให้ไปแสดงออร์แกนที่วิหารเซนต์
ปอล เช่นเดียวกับคราวก่อน
เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น เข้ามารับตำแหน่งในดุสเซลดอร์ฟในฤดูใบไม้ร่วงของปี ค.ศ. 1833 เขาได้ทำหน้าที่อย่างเข้มแข็งสมกับอยู่ในวันหนุ่มซึ่งมีอายุเพียง
24 ปี โดยได้เริ่มปรับปรุงงานทางด้านดนตรีต่างๆ
ที่อยู่ในของข่ายที่เขาอำนวยการอยู่ เช่น ปรับปรุงนักร้องประจำโบสถ์
และได้นำเพลงที่เกี่ยวกับศาสนาที่มีชื่อเสียงมาบรรเลง
เช่น เพลง
Mssses ของเบโธเฟน และ
เชรูบินี เพลง Motets ของปาเลสตินา เพลง
Cantatas ของบาค นอกจากจะเข้มแข็งเกี่ยวกับงานในหน้าที่แล้ว
เขายังมีปลีกเวลาว่างมาแต่งเพลงต่างๆ ขึ้นอีกหลายเพลง เช่น เพลง Overture ชื่อ
Die schone Melusine และเริ่มแต่งเพลง Oratorio
ขึ้นเพลงหนึ่งชื่อ St. Paul
เฟลิกซ์ เมนเดลส์โซห์น ได้รับเลือกให้เข้าเป็นสมาชิกของ Berlin Academy of Fine
Arts ในฤดูสปริง ค.ศ.
1834 ซึ่งนับว่าเป็นเกียรติแก่เขาเป็นอย่างยิ่ง
ต่อมาในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1835
เขาได้รับเชิญให้ไปกำกับวงดนตรีในงานมหกรรมดนตรีที่
โลเวอร์ไรน์ ณ เมืองโคโลญ (Lower Rhine Festival at Cologne) ในระหว่างวันที่ 7 – 9 มิถุนายน
เขาได้นำเพลงต่างๆ ออกแสดงมากมาย
รวมทั้งเพลง Solomon ของ
Handel ด้วย เขาได้รับความสำเร็จอย่างใหญ่หลวงในการกำกับวงดนตรีในครั้งนี้
หลัง จากนั้น เมนเดลส์โซห์น กับพ่อก็เดินทางกลับกรุงเบอร์ลินและพักอยู่ที่บ้านกับครอบครัวจนถึงเดือน
สิงหาคม ในระหว่างนี้พ่อแม่ก็เกิดมีอันเจ็บป่วยขึ้นมาพร้อมๆ
กัน แต่อาการก็ไม่ร้ายแรงอะไรนัก
เขาจึงได้เดินทางไปเมืองไลพ์ซิกในเดือนกันยายน
เพื่อไปรับตำแหน่งใหม่ในการกำกับวงดนตรี
Gewandhaus concerts ตามคำเชิญ การมารับตำแหน่งใหม่ของเขาครั้งนี้มิได้เกิดเป็นผลดีเฉพาะส่วนตัวของเขาเท่า
นั้น อาจกล่าวได้ว่ามีชื่อเสียงโด่งดังเกือบทั่วยุโรปทีเดียว
ประชาชนพากันเกิดความเลื่อมใสและนิยมชมชอบในตัวเขาอย่างรวดเร็ว
เพราะเขาเป็นผู้กำกับที่หนุ่ม กำลังคล่องแคล่วว่องไวมาก
เขาทำหน้าที่ได้หลายอย่างทั้งกำกับวงดนตรี แต่งเพลง และเล่นดนตรีทุกอย่างอยู่ในชั้นดีเยี่ยม
ซึ่งนับว่าเป็นนักดนตรีที่มีความอัจฉริยะมากทีเดียว
ขณะที่เขาทำงานอยู่ที่ไลพ์ซิกนั้นดูเขามีความสุขใจสุขกายมากกว่าอยู่ที่
เมืองดุสเซลดอร์ฟเสียอีก และที่ไลพ์ซิกก็เป็นบ้านของบูรพาจารย์ที่เคารพบูชามากที่สุดคนหนึ่ง
คือ โจฮันน์ ซีบาสเตียน
บาค บาคพำนักอยู่ที่เมืองนี้จนกระทั่งวาระสุดท้าย
เหตุนี้เองจึงทำให้เมนเดลส์โซห์นชอบเมืองนี้เป็นพิเศษ
ขณะที่ทำงานอยู่ที่นี่เขาได้รวบรวม Song Without
Words. ขึ้นอีกเป็นเล่มที่ 2 และเพลงที่รวมในเล่มนี้มี 6 เพลงได้แก่
Contemplation; Without Repose; Consolaton; The Estray: The
Brook; Venetian Boat song No. 2
เดือนตุลาคม ขณะที่เขาพำนักอยู่ในไลพ์ซิกนั้น
โชแปงเพื่อนของเขาคนหนึ่งเดินทางผ่านมาและแวะเยี่ยมเขา
เขาเป็นคนนำโชแปงไปรู้จักกับโรเบอร์ต ชูมันน์ และคลาราวิค ซึ่งขณะนั้นคลาราวิคมีอายุเพียง 16 ปี
ยังไม่ได้แต่งงานกับชูมันน์ โชแปงสนิทสนมกับครอบครัวของชูมันน์เป็นอย่างดีในโอกาสต่อมา
พอถึงกลางเดือนพฤศจิกายน เหตุการณ์อันเขาไม่คาดฝันก็บังเกิดขึ้นแก่ครอบครัวของเขานั่นเอง
คือ พ่ออันเป็นที่รักของเขาได้ถึงแก่กรรมโดยปัจจุบันทันด่วน
เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน
ค.ศ. 1835 เมื่อได้รับข่าวนี้ทำให้เขาตกใจแทบซ๊อค
เพราะมันเป็นข่าวที่ร้ายแรงที่สุดเป็นครั้งแรกในชีวิตของเขา
เขามีความสะเทือนใจอย่างรุนแรง ขณะนั้นเขามีอายุเพียง
26 ปี เท่านั้น
ขณะ ที่เมนเดลส์โซห์นเป็นผู้นำวง Gewandhaus Orchestra อยู่ที่ไลพ์ซิกนั้น
เขาได้ปรับปรุงวงดนตรีนี้ให้มีชีวิตชีวาอีกมาก และเขาได้เชิญเฟอร์ดินันด์ เดวิด
(Ferdinand David) นักไวโอลินผู้มีชื่อเสียงโด่งดังมาเป็นผู้ช่วยอีกแรงหนึ่ง
จึงทำให้ดนตรีวงนี้มีชื่อเสียงกระฉ่อนทั่วไป จนทำให้ไลพ์ซิกขณะนั้นกลายเป็นศูนย์กลางทางดนตรี ทั้งนี้ก็ด้วยความสามารถและความเอาใจใส่ของเมนเดลส์โซห์นนั่นเอง
ดังนั้น ทางมหาวิทยาลัยไลพ์ซิกจึงได้มอบปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์เกียรนิยม
สาขาปรัชญา (Ph. D) เพื่อเป็นเกียรติยศแก่เขาสืบไป
การที่ เมนเดลส์โซห์น ทำหน้าที่อยู่ที่ไลพ์ซิกนั้นก็ไม่ได้หมายความว่าที่นี่จะผูกมัดให้เขาทำงาน
ให้แต่เพียงแห่งเดียว เขายังคงใช้เวลาบางส่วนไปกำกับวงดนตรีต่างๆ
ที่เชิญเขามาอยู่เรื่อยๆ และเมื่อวันที่
22 พฤษภาคม ค.ศ.
1836 เขาก็ได้รับเชิญให้ไปกำกับวงดนตรีที่แสดงในงานมหกรรมดนตรีของเยอรมัน
(German Festivals) ซึ่งจัดให้มีขึ้นในโลเวอร์ไรน์
ที่เมืองดุสเซลดอร์ฟ อีกครั้งหนึ่ง ในครั้งนี้เขาได้นำเพลง
Orarorio ชื่อ St. Paul ซึ่งพึ่งแต่งเสร็จในปีนี้เองออกแสดงเป็นครั้งแรก ในระหว่างนี้ โจฮันน์ เซลเบิล (Johann Schelble) ผู้กำกับวงดนตรีที่มีชื่อเสียงของ
Caecilian Society of Frankfurt ได้เกิดล้มป่วยลง
ไม่มีผู้กำกับวงดนตรี เมนเดลส์โซห์นจึงได้รับเชิญให้ไปช่วยกำกับที่นั่นด้วย
ดังนั้น เขาจึงเดินทางไปยังแฟรงเฟิร์ตในหน้าร้อน
อยู่ที่นั่นเป็นเวลา 6 สัปดาห์
และสิ่งหนึ่งที่จูงใจให้เขามาแฟรงเฟิร์ตนั้นก็คือ เขาอยากจะพบปะสังสรรค์กับบรรดานักดนตรีและนักแต่งเพลงที่มีชื่อเสียง
ซึ่งพำนักอยู่ที่นั้นหลายคน เช่น
เฟอร์ดินันด์ ฮิลเลอร์ (Ferdinand Hiller 1811 –
1885) รอสซินี (Rossini) ก็ได้เดินทางมาแวะที่นั่น นอกจากนั้นยังมีคนอื่นๆ
อีก
ในวัยหนุ่มที่ผ่านมาของเมน
เดลส์โซห์นนั้น ไม่ปรากฏว่าเขาไปยุ่งเกี่ยวกับเพศตรงข้ามเลย
เขาอยู่ในความอบอุ่นของครอบครัวอันมีพ่อแม่และพี่สาวซึ่งให้ความรักแก่เขา
ตลอดเวลา และเขาใช้เวลาส่วนมากไปในการท่องเที่ยวเพื่อหาความรู้ความชำนาญประดับตัวไว้
ก่อน แต่แล้วขณะที่เขามาเยี่ยมแฟรงเฟิร์ตในครั้งนี้
กามเทพได้แผลงศรปักดวงใจเขาเสียแล้ว นั้นคือเขาได้พบดรุณีนางหนึ่งที่สวยมีเสน่ห์ตรึงใจยิ่งนัก
จนทำให้เขาหลงรักเธออย่างดูดดื่ม เธอมีนามว่า
ซีซิล ชาร์ลอตเต โซฟี ยีนเรนอด (Cecile Charlotte Sophie
Jeanrenaud) มีเลือดฝรั่งเศส เธอเป็นบุตรีของหมอสอนศาสนาชาวฝรั่งเศสนิกายโปรเตสแตนท์
(Protestant) เธอมีอายุอ่อนกว่าเขาถึง
10 ปี เขามีอายุ
27 ปี เธอมีอายุเพียง
17 ปี ได้มีการประกอบพิธีหมั้นกันในเดือนกันยายน
ค.ศ. 1836 และได้ทำพิธีแต่งงานกันวันที่
28 มีนาคม ค.ศ.
1837 ชีวิตสมรสของทั้งสองดำเนินไปอย่างราบรื่น
เพราะต่างมีความรักกันอย่างดูดดื่ม และเข้าใจซึ่งกันและกันเป็นอย่างดี
งาน ทางด้านแต่งเพลงของเขาก็ยังคงดำเนินต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง ในระยะนี้ก็ได้แต่งเพลงต่างๆ
ขึ้นหลายเพลง ได้แก่
Trauermarsch, A Minor ซึ่งแต่งให้แก่วงดนตรีกองทัพบกในปี
ค.ศ. 1836 เพลงสำหรับเปียโนก็มีเพลง
Concerto No. 42, As the Hart pants ซึ่งเป็นเพลงสำหรับใช้ร้อง
และเพลงสำหรับเดี่ยวเปียโน คือ
Albumblatt, E Minor; Barcarolle, A Major และยังได้รวบรวมเพลง
Song Without Words เป็นเล่มที่ 3 ซึ่งมีทั้งหมด 6 เพลงได้แก่
The Evenning Star; Lost Happiness; The Poet’s Harp; Passion: Duetto เพลงที่กล่าวมาแล้วนี้เป็นเพลงที่แต่งและรวมรวมขึ้น ในปี ค.ศ. 1837 (สำหรับเพลง Duetto นั้นเขาแต่งขึ้นในแบบ
love – song เพื่อเล่นในพิธีหมั้นของเขา)
เมนเดลส์โซห์นได้เดินทางไป
ลอนดอนอีกครั้งหนึ่งในเดือนสิงหาคม
ค.ศ. 1837 และในการไปครั้งนี้เขาได้เป็นผู้กำกับวงดนตรีในงานมหกรรมดนตรีที่จัดขึ้นที่
เมืองเบอร์มิงแฮม (Birmingham Festival) ตั้งแต่วันที่
19 - 21 กันยายน ค.ศ.
1837 เขาได้นำเพลง Oratorio ขึ้น
St. Paul ออกแสดงด้วย
ค. ศ. 1838 เขาได้แต่งเพลง
String quartets ขึ้น 3 เพลง
ได้แก่ No. 3, D Major: No 4, E Minor: No 5, E
Flat Major นอกจากนั้นยังมีเพลง Sonata, B
Flat สำหรับเปียโนและเชลโล No. 1 เพลง Psalm 95, Come let us sing เพลง Sonata สำหรับไวโอลิน เพลง Serenade and Allegro giojoso, B Minor สำหรับเปียโน และสำหรับวงออร์เคสตราใน
op. 43 ในปีเดียวกันนี้เขาก็ได้แต่งเพลง
Violin Concerto ชูมันน์ส่งเพลง Symphony C
Major ของชูเบอร์ตที่ค้นพบที่เวียนนามาให้เขาในฤดูใบไม้ร่วง
ค. ศ. 1839 ได้แต่งเพลง
Overture ชื่อ Ruy Blas C Minor; Psalm 114 ชื่อ When lsrael out fo Egypt came เพลง
Trio in D Minor สำหรับไวโอลินและเชลโล No.
1 ต่อมา ค.ศ.
1840 เขาก็ผลิตเพลงต่างๆ ออกมาอีกหลายเพลง
เช่น Lobgesang (Hymn of Praise, Symphony –
Cantata), B Flat Major และ Festgesang พอถึงเดือนกันยายนเขาก็ได้เดินทางไปเยี่ยมอังกฤษอีกครั้งหนึ่ง
และในคราวนี้ได้นำเพลง Hymn of Praise ออกร้องในงานมหกรรมดนตรีที่เมืองเบอร์มิงแฮมในวันที่
23 กันยายน จากนั้นก็เดินทางกลับมายังไลพ์ซิกมาทำงานในหน้าที่อย่างเข้มแข็งต่อไป
เมื่อ วันที่ 7 มิถุนายน ค.ศ. 1840 พระเจ้าเฟรเดริค
วิลเลียมที่ 4 (Frederick Wiliam IV) ได้ขึ้นครองราชยสมบัติเป็นกษัตริย์คนใหม่ของปรัสเซีย
(Prussia) ต่อจากพระเจ้าเฟรเดริค
วิลเลียมที่ 3 พระราชบิดาของพระองค์กษัตริย์องค์ใหม่นี้ทรงโปรดปรานการดนตรีมาก
ทรงพอพระทัยในตัวของเมนเดลส์โซห์น และมีพระราชประสงค์จะให้เขาจากไลพ์ซิกมาอยู่ที่เบอร์ลิน
เพราะพระองค์มีโครงการที่จะจัดตั้งมหาวิทยาลัยทางศิลป
(Academy of Arts) ขึ้น และมีแผนกต่างๆ
ในวิทยาลัยนี้ถึง 4 แผนก
คือ แผนกจิตรกรรม
(Painting) ประติมากรรม (Sculpture) สถาปัตยกรรม (Architecture) และดนตรี
(Music) พระองค์ทรงมอบหมายตำแหน่งผู้อำนวยการ
(Director) แผนกดนตรีให้แก่เมนเดลส์โซห์น เขาได้เข้ารับหน้าที่เป็นทางการในวันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1840 ได้รับพระราชทานเงินปีละ 3,000 ธาเลอร์
(หรือประมาณ 2,200 เหรียญอเมริกัน)
นอกจากนั้นเขายังจะต้องทำหน้าที่ดูแลองค์การเกี่ยวกับดนตรีทั้งหมดที่มีอยู่
ในเบอร์ลิน ต่อมาก็ได้รับมอบหมายให้ดูแลและกำกับวงดนตรี
Royal Orechestra ตลอดจนอุปรากรด้วย
ในระหว่างนี้เขาก็ได้แต่ง
เพลงอยู่เป็นประจำมิได้ขาด เช่น athalia และ
Antigone ได้นำออกแสดงที่เมืองปอตสดาม
(Potsdam) เมื่อวันที่ 28 ตุลาคม ค.ศ. 1841 นอกจากนี้ก็ได้แต่งเพลง Variations seneuses สำหรับเปียโน และได้รวบรวมเพลง
Song without Words ขึ้นเป็นเล่มที่ 4
ซึ่งมี 6 เพลง ได้แก่ On the Seashore; The Fleecy Cloud; Agitation:
Sadness of Soul; Song of Triumph; The Flight.
ต่อมาวันที่ 10 มกราคม ค.ศ. 1842 เขาได้เปิดการแสดงเพลง
St. Paul ขึ้นที่เบอร์ลินตามโองการของพระเจ้าเฟรเดริค
วิลเลียมที่ 4 การแสดงครั้งนี้ได้รับการต้อนรับอย่างเย็นชาจากผู้ฟัง
จากนั้นเขาก็นำเพลง Scotch Symphony ที่เพิ่งแต่งเสร็จในต้นปี 1842 ออกแสดงที่ไลพ์ซิกในวันที่
3 มีนาคม ค.ศ.
1842 และอีก 3 เดือนต่อมา
เมนเดลส์โซห์นก็ได้รับเชิญให้ไปกำกับดนตรีในงานมหกรรมที่โลเวอร์
ไรน์ ที่เมืองดุสเซลดอร์ฟอีก
ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 6 ในเดือนพฤษภาคม
หลังจากนั้นเขาก็นำภรรยาของเขาเดินทางไปพักผ่อนที่ประเทศอังกฤษในเดือน
มิถุนายน และกรกฎาคม แต่แทนที่จะได้พักผ่อนดังที่หวังไว้กลับมีงานยุ่งมากขึ้นอีก
เพราะมีผู้เชิญให้ไปแสดงดนตรีตามที่ต่างๆ หลายแห่ง และเป็นผู้กำกับวงดนตรีให้แก่
Philharmonic Society concert นำเพลงต่างๆ ออกแสดงที่กรุงลอนดอนในวันที่ 13 มิถุนายน
ต่อมาเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน
เขาก็ได้รับเชิญจากเจ้าชายอัลเบอร์ต (Prince
Albert) และเจ้าชายคอนสอร์ต (Prince
Consort) ทอดพระเนตร ปรากฏว่าการแสดงออร์แกนในครั้งนี้เป็นที่พอพระราชหฤทัยของพระราชินีวิคตอ
เรีย และเจ้านายชั้นสูงในราชสำนักเป็นอย่างยิ่ง
เมื่อพระราชินีได้ทรงฟังเพลงจากออร์แกนที่เขาเล่นแล้วก็ทรงเคลิบเคลิ้ม
และตรัสชมเชยในความสามารถของเขา เขารู้สึกภาคภูมิใจมากที่สุดกว่าครั้งใดๆ
ที่เคยได้รับมา
จาก อังกฤษเขาและภรรยาก็ได้ร่วมเดินทางไปกับปอล (Paul) น้องชายของเขาสู่สวิตเซอร์แลนด์ในเดือนสิงหาคม
เพื่อการพักผ่อนอย่างแท้จริง แล้วจึงมาปฏิบัติหน้าที่ในเบอร์ลินต่อไป
พอมาถึงก็ได้รับมอบหมายจากพระเจ้าเฟรเดริค วิลเลียมที่ 4 แห่งปรัสเซียให้จัดดนตรีในโบสถ์
โดยให้เป็นผู้จัดหาตัวบุคคลมาเป็นนักร้อง “ซึ่งต่อมานักร้องคณะที่เขาคัดเลือกนี้ กลายเป็นนักร้องที่มีชื่อเสียงโด่งดัง
คือ คณะนักร้อง ‘Domchor’
(cathedral choir)
ในปลายปี ค.ศ. 1842 หลังจากลาออกแล้วเขาก็เดินทางจากเบอร์ลินกลับไปทำงานที่ไลพ์ซิกตามเดิม
ต่อมาในเดือนธันวาคม ค.ศ.
1842 แม่ของเขาก็ถึงแก่กรรมนำความเศร้าสลดใจมาสู่เขาสุดที่ประมาณได้
เพราะเมื่อพ่อถึงแก่กรรมไปยังมีแม่เหลือยู่อีกคนหนึ่งที่คอยให้คำแนะนำบาง
สิ่งบางอย่างแก่เขาอยู่เสมอ แต่บัดนี้เขาก็สูญเสียผู้มีพระคุณไปถึง 2
คนแล้ว
เมนเดลส์โซห์นใช้เวลาตลอดฤดูใบไม้ร่วงของปี ค.ศ. 1842 ในการวางโครงการจัดตั้งสถาบันการดนตรีแห่งใหม่ที่เมืองไลพ์ซิก
(Conservatory of Music at Leipzig) โดยการร่วมมือของโรเบอร์ต
ชูมันน์ (Robert Schumann) และเฟอร์ดินันด์
เดวิด (Ferdinand David) ภายใต้การอุปถัมภ์ของกษัตริย์แซกโซนี่
(King of Saxony) สถาบันแห่งนี้ได้เปิดทำการสอนในวันที่
13 เมษายน ค.ศ.
1843 มีการเปิดสอนทางดนตรีเกือบทุกสาขาเมลเดลส์โซห์น
ได้สอนเปียโนและการแต่งเพลงด้วยตัวเขาเอง นอกเหนือไปจากหน้าที่อื่นๆ ซึ่งมีอยู่หลายอย่าง
ส่วนคนอื่นๆ ที่ได้ช่วยเขาก็มีโรเบอร์ต
ชูมันน์ นอกจากนั้นก็มีศาสตราจารย์อีกหลายท่าน
ซึ่งทำหน้าที่ไปคนละอย่าง เป็นต้นว่า
ศาสตราจารย์ มอริทซ์ ฮอพท์มันน์ (Moritz Hauptmann) สอน
harmony และ counter point เฟอร์ดินันด์
เดวิดสอนไวโอลินและการประสานเสียงวงออร์เคสตา คาร์ล เฟอร์ดินันด์ เบคเคอร์ (Carl Ferdinand Becker) สอนออร์แกน
เกี่ยวกับการ แสดงดนตรีนั้น เมนเดลส์โซห์นก็นำเพลง
Midsummer Night’s Dream พร้อมกับเพลงโอเวอร์เจอร์อื่นๆ
ที่แต่งเมื่อ 15 ปี
มาแล้ว และเพลงแต่งขึ้นใหม่ๆ
อีกหลายเพลงออกแสดงที่ปอตสดาม เมื่อวันที่
2 ตุลาคม ค.ศ.
1843 ในปีนี้เขาได้แต่งเพลง Psalm 2, ชื่อ Why rage fiercely the Heathen? สำหรับการร้องคู่ และ Psalm
98, ชื่อ Sing to the Lord a New – made
Song เพลง Sonata, D Major สำหรับเปียโนและเชลโลซึ่งเป็นเพลง
No. 2 op. 58
เมนเดลส์โซ ห์น เดินทางไปเยี่ยมลอนดอนอีกในเดือนพฤษภาคม
และอยู่ที่นั้นจนถึงเดือนมิถุนายน ค.ศ.
1844 ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 8 ในการไปอังกฤษคราวนี้เขาได้กำกับวงดนตรี Philharmonic
Society แสดงคอนเสิร์ตถึง 5 ครั้ง นอกจากนั้นเขายังเล่นเปียโนร่วมกับวงดนตรีอื่นๆ
อีกหลายครั้ง ทุกแห่งที่เขาไปเปิดการแสดงปรากฏว่าได้รับความนิยมอย่างสูง
เมน เดลส์โซห์น แต่งเพลง Violin
Concerto in E Minor op. 64 ที่นับว่าเป็นเพลง
ไวโอลินคอนเซอร์โตที่ยิ่งใหญ่เพลงหนึ่ง ซึ่งเขาได้เริ่มแต่งตั้งแต่ปี
ค.ศ. 1838 และสำเร็จลงในเดือนกันยายน
ปี ค.ศ. 1844 ที่
Soden ได้นำออกแสดงเป็นครั้งแรกโดยวงดนตรี
Gewandhaus concert เมื่อวันที่ 13 มีนาคม ค.ศ. 1845 ซึ่งเฟอร์ดินันท์ เดวิด เป็นผู้เดี่ยวไวโอลิน ทั้งนี้
ก็เพราะว่าเมนเดลส์โซห์นไม่ได้มาร่วมการแสดงด้วย ขณะนั้นเขากำลังอยู่ในแฟรงเฟริตและสุขภาพของเขาไม่ค่อยดีนัก อีกเพลงหนึ่งที่แต่งเสร็จในปี
ค.ศ. 1844 นั้นได้แก่เพลง
Responsorium and Hymnus ที่ชื่อว่า Hear My
Payer. Hymn ซึ่งเป็นเพลงสำหรับนักร้องชาย
และใช้เล่นออร์แกนคลอไปด้วย นอจากนั้นก็มีเพลง
Psalm 22, ชื่อ My God, My God สำหรับร้องสองคน
และ Psalm 43, ชื่อ
Judge me, O God
ต่อมาเดือนกันยายน ค.ศ. 1845 เมนเดลส์โซห์นก็ได้กลับมาเป็นผู้กำกับวงดนตรี Gewandhaus
concert ที่เมืองไลพ์ซิอีกครั้งหนึ่ง และพร้อมกันนี้เขาก็ได้เป็นครูสอนเปียโนและการแต่งเพลงที่
Leipzig Concervatory เขาเป็นผู้อำนวยการอยู่ที่นี่ด้วย
เพลงที่ได้แต่งขึ้นในปีนี้มีหลายเพลง ที่สำคัญๆ ได้แก่ Trio C
Minor สำหรับเปียโน ไวโอลินและเชลโล
No. 2 เพลง String Quartet, B Flat Major เพลง Song With out Words D Major สำหรับเชลโล
และเปียโน นอกจากนี้ก็ได้รวบรวมเพลง
Song Without Words ขึ้นเป็นเล่มที่ 5
ซึ่งมีทั้งหมด 6 เพลง
ได้แก่ May; Breezes; The Departure;
Funeral March; Morning Song; Venetian Boat Song. No. 3; Spring Song และอีกเล่มหนึ่งซึ่งรวบรวมเพลง Song Without Words ที่เขาได้แต่งขึ้นในระหว่างปี ค.ศ.
1843 – 1845 ซึ่งนับเป็นเล่มที่ 6 ก็ได้จัดพิมพ์ในปีเดียวกัน และมีทั้งหมด
6 เพลง เช่นเดียวกัน
ได้แก่ Meditation; Lost Illusions; Song of the
Pilgrim; The Spinning Wheel The Sheapherd’s Complaint; A Cradle Song.
เมนเดลส์โซห์นได้แต่ง
เพลง Oratorio ที่นับว่ายิ่งใหญ่ขึ้นอีกเพลงหนึ่งชื่อ Elijah เสร็จสมบูรณ์ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ.
1846 และเพลงนี้จะต้องใช้เวลาประมาณ 2
ชั่วโมงเศษในการแสดง จากนั้นเขาก็เดินทางไปยังประเทศอังกฤษอีกเป็นครั้งที่
9 และคราวนี้เขาได้นำเพลง Elijah ที่พึ่งแต่งเสร็จออกแสดงเป็นครั้งแรก ในงาน
Birmingham Festival เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม ค.ศ. 1846 ปรากฏว่าได้รับความสำเร็จอย่างน่าภาคภูมิใจกว่าทุกครั้งที่เคยแสดงคอนเสิร์ต
ในกรุงลอนดอน พอแสดงเสร็จเขาก็รู้สึกอ่อนเพลียมากและมีอาการสะบัดร้อนสะบัดหนาว
จึงต้องรีบเดินทางกลับไลพ์ซิกทันที แต่พอกลับถึงบ้านแล้วแทนที่เขาจะพักผ่อนบ้าน
กลับทำงานหนักขึ้นกว่าเดิม โดยได้แต่งเพลง
Festgesang, An die Kunstler ซึ่งเป็นเพลง
Canlata นอกจากนี้ยังมีเพลงอื่นๆ อีกหลายเพลง จากการตรากตรำในงานมากเกินไป
ทำให้เขาอ่อนเพลียมากขึ้น เขาจึงตัดสินใจลาออกจากผู้กำกับวงดนตรี
Gewanhaus Orchestra และตำแหน่งผู้อำนวยการสอนแผนกเปียโนของ
Conservatory เสียแล้วเขาก็ได้เชิญโมเชเลส
(Moscheles) เพื่อนที่สนิทของเขาคนหนึ่งจากลอนดอนให้มารับตำแหน่งแทนเขา
ค. ศ. 1847 เมนเดลส์โซห์นได้เริ่มแต่งเพลงประกอบอุปรากรเรื่อง
Lorelei ซึ่งเขียนบทโดย Geibel ได้เริ่มแต่งเพลง Oratorio ขึ้นใหม่อีกเพลงหนึ่งชื่อ
Christus (เพลงนี้แต่งไม่สำเร็จ) เมนเดลส์โซห์นได้เดินทางไปกรุงลอนดอนอีกนับเป็นครั้งที่ 10
และเป็นครั้งสุดท้าย เมื่อเดือนเมษายน
ค.ศ. 1847 คราวนี้
Joachim เดินทางร่วมไปกับเขาด้วย ครั้งนี้ก็ได้นำเพลง Elijah ซึ่งเขาได้แก้ไขใหม่ออกแสดงถึง
6 ครั้งนี้ก็คือ แมนเชสเตอร์และเบอร์มิงแฮม และได้รับเชิญให้ไปแสดงที่พระราชวังบัคกิงแฮม เพื่อถวายแด่พระราชินีวิคตอเรีย และเจ้าชายอับเบอร์ต
ซึ่งใช้เวลาในการแสดงถึง 2 ชั่วโมง
วงดนตรีที่ใช้ในการแสดงครั้งนี้ก็คือ Philharmonic concert ที่เขาเคยแสดงที่อังกฤษทุกครั้งนั้นเอง การแสดงครั้งนี้ได้เปิดขึ้นในวันที่
26 เมษายน ค.ศ.
1847 ปรากฏว่าเป็นที่ประทับพระราชหฤทัยของพระราชินีวิคตอเรีย
และเจ้าชายอัลเบอร์ตแห่งอังกฤษยิ่งนัก
ก่อนเดินทางออกจาก
ประเทศอังกฤษ เขาได้เปิดการแสดงคอนเสิร์ตตามที่ต่างๆ
อีกหลายแห่ง เมนเดลส์โซห์นทำงานหนักโดยไม่คำนึงถึงสุขภาพของตนเอง
สุขภาพของเขาอยู่ในสภาพทรุดโทรม การไปอังกฤษครั้งนี้เพื่อนๆ
ชาวอังกฤษเห็นสารรูปของเขาผิดหูผิดตาไปมาก คือผอมและใบหน้าซีดเผือดแก่เกินวัย ดูท่าทางอิดโรยมาก
แต่กำลังใจยังเข้มแข็งอยู่ จากการทำงานโดยไม่มีเวลาพักผ่อนทำให้เพื่อนๆ
ในอังกฤษพากันเป็นห่วงในสุขภาพของเขามาก และต่างพากันพูดว่าอาจะเห็นเขาครั้งนี้เป็นครั้งสุดท้ายก็ได้
จาก อังกฤษก็เดินทางมายังเมืองแฟรงเฟิร์ต โดยตั้งใจว่าจะมาพักผ่อนอยู่ที่นั่นให้เต็มที่
แต่เมื่อเขาเดินทางมาถึงเมืองแฟรงเฟิร์ตในเดือนพฤษภาคม
ค.ศ. 1847 ได้เพียง
2 – 3 วัน เขาก็ได้รับข่าวร้ายแรงมากกว่าแฟนนี่
(Fanny) พี่สาวคนเดียวของขาได้ถึงแก่กรรมเสียแล้วด้วยโรคลมปัจจุบัน
ขณะที่เธอกำลังควบคุมนักร้องสมัครเล่นร้องเพลงอยู่ในโบสถ์
เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม ค.ศ. 1847
ทันทีที่ทราบข่าวนั้นเขาถึงกับทรุดลง
นั่งกับพื้น หน้ามืด
ลักษณะเหมือนกับคนที่ถูกยิงทะลุหัวใจ เขาเป็นลมสลบอยู่เป็นนาน ทั้งนี้ก็เพราะเขารู้สึกสะเทือนใจอย่างรุนแรง
และเป็นการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิต ครั้งแรกสูญเสียพ่อ ก็ยังเหลือแม่กับพี่สาว
ต่อมาแม่ตายก็ยังเหลือพี่สาวซึ่งเป็นผู้ที่เขารักมาก
เป็นผู้คอยแนะนำเขามาแต่เล็กแต่น้อย เมื่อเธอจากไปอย่างกระทันหันเช่นนี้ จึงทำให้เขาโศกสลดมากที่สุดที่จะประมาณ
จากนั้นภรรยาของเขาซึ่งเดินทางมาด้วยก็พาเขาเดินทางไปยังเมืองบาเคน
– บาเดน (Baden – Baden) เป็นครั้งแรก พอถึงหน้าร้อนก็เดินทางไปยังสวิตเซอร์แลนด์
พักผ่อนอยู่ที่นั่นหลายวัน แต่สุขภาพของเขาไม่ดีขึ้นเลยแต่น้อย
มีแต่ทรุดโทรมลงไปเรื่อยๆ เขาจึงตัดสินใจเดินทางกลับบ้านที่ไลพ์ซิกในเดือนกันยายน
พอถึงบ้านก็ล้มป่วยลงนอนแบอยู่กับเตียง หมอพยายามให้การรักษาอย่างเต็มที่ แต่ในที่สุดก็ถึงแก่กรรมลงในตอนเย็นของวันพฤหัสบดีที่
4 พฤศจิกายน ค.ศ.
1847 ที่บ้านของเขาในเมืองไลพ์ซิก ขณะที่มีอายุ 38 ปี
เมื่อ ข่าวการมรณกรรมของเมนเดลส์โซห์นได้แพร่สะบัดออกไป ประชาชนทั้งเมืองได้พากันไว้ทุกข์เพื่อแสดงความเศร้าสลดใจและอาลัยในตัวเขา
มีการทำพิธีสวดส่งวิญญาณให้แก่เขาเกือบทั่วเยอรมัน
แม้แต่ในประเทศอังกฤษก็ได้ทำเช่นเดียวกัน
หลังจากเขาสิ้นใจ
ได้ไม่นานนัก ก็ได้มีการแห่ศพของเขาไปทำพิธีทางศาสนา
ณ โบสถ์ Pauliner
Church แห่งไลพ์ซิก ในขณะที่ทำพิธีนั้นก็ได้นำเพลง
St. Paul ของเขามาร้อง เอาแต่เฉพาะตอนที่ชื่อว่า
‘Happy and blest’ และนำเพลง St. Matthew
Passion ของบาคมาร้องด้วย หลังจากทำพิธีทางศาสนาเสร็จแล้วศพของเขาก็ถูกนำไปกรุงเบอร์ลิน
เพื่อทำพิธีฝังไว้ที่สุสานของตระกูลซึ่งมีหลุมฝังศพของพ่อ
แม่ และพี่สาวของเขาอยู่นั้น
สุสานแห่งนี้มีชื่อว่า Trinity Churchyard ซึ่งอยู่ใกล้ๆ กับ Hall Gate
ในด้านชีวิตครอบครัวของเมน
เดลส์โซห์นนั้น เมื่อเขาได้แต่งงานกับ
Cecile Jeanrenaud แล้ว ชีวิตสมรสของเขาก็มีความสุขด้วยกันตลอดมา
มีบุตรและธิดาด้วยกันถึง 5 คน
ชาย 3 คน หญิง 2 คน ดังนี้ : คาร์ล (Carl) เกิด 7 กุมภาพันธ์
1838 มารี (Marie) เกิด
3 ตุลาคม 1839 ปอล
(Paul) เกิด 18 มกราคม
1841 เฟลิกซ์ (Felix) เกิด
1 พฤษภาคม 1843 และลิลลี่
(Lilli) เกิด 19 กันยายน
1845 ภรรยาของเมนเดลส์โซห์นได้ถึงแก่กรรมด้วยวัณโรคที่เมืองแฟรงเฟิร์ต
เมื่อวันที่ 25 กันยายน
ค.ศ. 1853 หลังจากที่เขาตายไปแล้ว
6 ปี
เมน เดลส์โซห์น ได้ชื่อว่าเป็นนักดนตรีและคีตกวีผู้ยิ่งใหญ่ในดนตรีประเภทโรแมนติค
ในชั่วชีวิตอันสั้นของเขานั้นก็ได้ผลิตผลงานที่มีคุณค่าออกมาไม่ยิ่งหย่อน
กว่าใคร งานที่นับว่ามีชื่อเสียงเด่นๆ
ก็มี ซิมโฟนี่ 3
เพลง (Italian, Scotch และ
Reformation) เพลงที่ใช้เล่นด้วยออร์เคสตรา เช่น Midsummer Night’s Dream; เพลง
Concerto in E Minor สำหรับไวโอลินและออร์เคสตรา เพลง Oratorio ที่รู้จักกันดีเกือบทั่วโลกคือเพลง
Elijah เพลงชุด Song Without Words รวมเป็นเล่มได้ 8 เล่ม นอกจากนี้ก็มีงานเบ็ดเตล็ดอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งเป็นเพลงสำหรับเปียโนและเพลงประเภท Chamber – music
ขณะ ที่พวกนาซีกำลังเรืองอำนาจในเยอรมันนีนั้น พวกยิวถูกกำจัด ผลงานต่างๆ ที่พวกหรือคนที่มีเชื้อสายยิวสร้างไว้
ก็จะถูกกำจัดและทำลายไปให้หมดสิ้นด้วย จากความบ้าระห่ำของพวกนาซีนี่เองเป็นผลให้อนุสาวรีย์ของเมนเดลส์โซห์น
ผู้ซึ่งมีเชื้อสายยิวถูกทำลายอย่างย่อยยับ ต้นฉบับเพลงต่างๆ อันเป็นผลงานของเขาถูกนำไปเผาหมดสิ้น
และมีคำสั่งห้ามเด็ดขาดมิให้นำเพลงของเมนเดลส์โซห์น
ผู้ซึ่งมีเชื้อสายยิวถูกทำลายอย่างย่อยยับ ต้นฉบับเพลงต่างๆ อันเป็นผลงานของเขาถูกนำไปเผาหมดสิ้น
และมีคำสั่งห้ามอย่างเด็ดขาดมิให้นำเพลงของเมนเดลส์โซห์นออกแสดงในเยอรมัน
นี จากเหตุการณ์ทางการเมืองนี้เอง ทำให้โลกต้องสูญเสียสิ่งที่มีค่าทางดนตรีไปอย่างน่าเสียดายที่สุด
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น