โดย ยงยุทธ เอี่ยมสอาด อาจารย์ดนตรีประจำโรงเรียนสาธิต มศว ประสานมิตร (ฝ่ายมัธยม)
ในสภาวะปัจจุบัน ครอบครัวรุ่นใหม่เริ่มเข้าใจถึงความสำคัญของการเรียนดนตรี พ่อ แม่ ครอบครัวคนรุ่นใหม่ที่รักลูกดังดวงใจตั้งความหวังให้ลูกเติบใหญ่มีชีวิตที่ดี มีการสนับสนุนให้ เด็ก ๆ ได้เรียนดนตรีตั้งแต่เล็ก ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเตรียมความพร้อมหรือปฏิบัติเครื่องดนตรี มีความเตรียมความพร้อมทุก ๆ ด้านตั้งแต่ก่อนจะเกิดเสียอีก ทั้งทางด้านสภาพแวดล้อม ด้านการศึกษาในระบบโรงเรียน และการศึกษานอกระบบ
สังคมโลกาภิวัฒน์ไร้พรมแดนวัฒนธรรมต่าง ๆ ได้ถ่ายเทหมุนเวียนรวดเร็วทั้งแง่บวกและแง่ลบ เด็ก ๆ ในสังคมปัจจุบันได้รับผลกระทบกระเทือนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เด็ก ๆ ได้เรียนรู้หลายสิ่งหลายอย่างก่อนเวลาที่เด็ก ๆ ไม่ควรรู้ ไม่ควรเห็น จนเกิดปัญหาสังคมต่าง ๆ เช่น นักเรียนเป็นนักเลง การถูกล่วงละเมิดทางเพศ เด็กติดเกมส์คอมพิวเตอร์ เด็กหนีเรียนหรือไม่สนใจเรียน ทุกวันนี้ เด็ก ๆ ถูกทำให้รู้สึกว่าไร้ศักยภาพ และไร้ศักดิ์ศรี เพราะโครงสร้างอำนาจและโครงสร้างเงิน องค์กรต่าง ๆ ในสังคมล้วนเป็นองค์กรอำนาจ ไม่ว่าเป็นองค์กรการเมือง ทางราชการ ทางการศึกษา ทางธุรกิจ และทางศาสนา นอกจากนั้นยังมีโครงสร้างอำนาจเงินที่กดทับคนทั้งหมด ในโครงสร้างอำนาจนี้ก่อให้เกิดความบีบคั้น ความไร้ศักยภาพ ความหงุดหงิดรำคาญใจ และความรู้สึกสิ้นหวัง (hopelessness) ทั้งหมดล้วนทำลายสุขภาพจิต ทำลายศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และศักยภาพแห่งความสร้างสรรค์ INN โครงสร้างแห่งความสุขและความสร้างสรรค์ INN เป็นโครงสร้างที่จะทำให้หลุดจากความบีบคั้นดังกล่าวไปสู่ความสุขและความสร้างสรรค์ I = Individual หรือ ปัจเจกบุคคล
เด็ก ๆ แต่ละคนมีคุณค่า มีศักดิ์ศรี และมีศักยภาพ เราต้องตั้งใจของเราไว้ให้ดี มีความเพียรอันบริสุทธิ์ มีความสุขจากการแสวงหาความรู้และการทำความดี เราอย่าติดในยศศักดิ์ อัครฐานหรือตำแหน่งอันเป็น “รูปแบบ” (Form) ต้องไปสู่แก่นสัจจะ คือความเป็นมนุษย์ของแต่ละคน คนแต่ละคนถ้ามีศักดิ์ศรีและทำดีจะมีผลมาก ถ้าเราระลึกรู้อย่างนี้จะประสบอิสรภาพ ความสุขและความสร้างสรรค์ N = Nodes หรือ กลุ่ม
นักเรียนดนตรีเล่นเครื่องดนตรีที่บ้านคนเดียวก็มีความไพเราะระดับหนึ่ง แต่ถ้าหลาย ๆ คน หลาย ๆ บ้านมาเล่นร่วมกันจะไพเราะมากขนาดไหน เด็ก ๆ ควรมารวมกลุ่มกันด้วยความสมัครใจ สมาชิกกลุ่มพบปะกันบ่อย ๆ แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ชวนกันทำอะไรที่สร้างสรรค์ เมื่อรวมใจเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้จะมีความสุขและความสร้างสรรค์เหลือหลาย ความเป็นกลุ่มจะหลุดพ้นจากความบีบคั้นที่ดำรงอยู่ในองค์กรอำนาจทางดิ่ง ความมีกลุ่มอันหลากหลายให้เต็มสังคม คนคนหนึ่งอาจเป็นสมาชิกได้หลายกลุ่มตามความสมัครใจ N = Networks หรือ เครือข่าย
ปัจเจกบุคคล (I) กลุ่ม (N) ก็ตาม ควรเชื่อมโยงเป็นเครือข่ายกับบุคคลหรือกลุ่มอื่น ๆ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน แต่ละคนแต่ละกลุ่มอาจเป็นสมาชิกของหลายเครือข่ายตามความสมัครใจ INN หรือ บุคคล - กลุ่ม - เครือข่าย จะเป็นโครงสร้างที่ไม่มีใครมีอำนาจเหนือใคร ทุกคนและทุกกลุ่มเข้ามาเชื่อมโยงกันเป็นเครือข่าย มีการเรียนรู้ร่วมกัน โครงสร้างอย่างนี้จะให้ความสุข ความสร้างสรรค์ เป็นโครงสร้างที่มีจิตวิญญาณ และมีพลังที่จะเยียวยาสังคมโลกาภิวัฒน์ สังคมโลกที่เจ็บป่วย INN โครงสร้างแห่งความสุขและความสร้างสรรค์ที่จะนำเสนอ ได้แก่ กิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน จึงเป็นทางรอดของสังคม นักเรียนควรมีโอกาสแสดงความสามารถ เรียนรู้การอยู่ร่วมกับผู้อื่น ฝึกทักษะชีวิตการเป็นผู้นำ ผู้ตาม และความภาคภูมิใจในความสามารถทีคุณภาพ มีศักดิศรี และมีศักยภาพ
กิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชนในประเทศไทย
เยาวชนและผู้สนใจสามารถร่วมกิจกรรมดนตรีในประเทศไทยได้ เช่น วงดุริยางค์เยาวชนไทย Thai Youth Symphony Orchestra (TYO) ,วง ดร. แซกเชมเบอร์ออร์เคสตร้า (Dr. Sax Chamber Orchestra) , โครงการเยาวชนรักดนตรี มศว ประสานมิตร , MCGP String Chamber Orchestra วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล , วงออร์เคสตร้าชุมชนประสานมิตร มศว เป็นต้น
กิจกรรมดนตรีในโรงเรียน การเรียนการสอนดนตรีขั้นพื้นฐานตาม พ.ร.บ. การศึกษาใหม่ กลุ่มโรงเรียนเอกชนจะมีบทบาทและความเข้าใจในการจัดการศึกษาวิชาดนตรี มีการสอนโดยเน้นให้นักเรียนได้เรียนปฏิบัติเครื่องดนตรีจริง ๆ ในการเรียนการสอน พร้อมทั้งจัดกิจกรรมดนตรีในโรงเรียน ในช่วงแรก ๆ ก็จะเริ่มกันที่วงโยธวาฑิตและการแข่งขันในระดับต่าง ๆ ทั้งในประเทศจนถึงระดับนานาชาติ ต่อมาพัฒนาเป็นวงซิมโฟนิคแบนด์ และในปัจจุบันหลาย ๆ โรงเรียนเริ่มสนับสนุนและให้ความสำคัญของดนตรีประเภทเครื่องสายสากลในลักษณะวงเชมเบอร์ วงออร์เคสตร้า และในอนาคตอันใกล้คงได้รับฟังบทเพลงในลักษณะวงซิมโฟนีออร์เคสตร้ากันเป็นแน่ โรงเรียนที่มีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนดนตรีสากลกลุ่มเครื่องสายสากล ดังเช่น โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย เป็นโรงเรียนหนึ่งที่มีการเรียนการสอนดนตรีเครื่องสายสากลมานาน ซึ่งมีกิจกรรมวงจุลดุริยางค์วชิราวุธวิทยาลัยเป็นกิจกรรมดนตรีในโรงเรียน และอีกหลาย ๆ โรงเรียนที่ริเริ่มการเรียนการสอนดนตรีเครื่องสายสากลในโรงเรียนในเวลาต่อมา เช่น โรงเรียนเซนต์จอนห์ , โรงเรียนเซนต์ดอมินิก , โรงเรียนสารสาสน์พิทยา , โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน และโรงเรียนทิวไผ่งาม
องค์ประกอบกิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน
1. นักดนตรีควรอยู่กับกิจกรรมดนตรี ร่วมเล่นและพัฒนาวงดนตรีไม่น้อยกว่า 3 ปี
2. กิจกรรมวงดนตรีต้องใช้เวลาและมีอายุปีในการทำกิจกรรม เพื่อการเติบโตและพัฒนาความสามารถนักดนตรี โปรแกรมเพลงการแสดงต่าง ๆ
3. นักดนตรีที่ทำกิจกรรมดนตรี ควรมีชั่วโมงเรียนดนตรีเพื่อพัฒนาความสามารถบุคคล
4. เครือข่ายเชื่อมโยงระหว่างนักเรียนดนตรี ผู้ปกครอง คณะกรรมการดำเนินการ ต้นสังกัด มิตรรักแฟนเพลง
ปัญหาการจัดกิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน : การสอนดนตรีต่างวัฒนธรรม
ปัญหาในเรื่องดังกล่าว เรเมอร์ ได้เสนอแง่มุมการศึกษาไว้ 2 กรณี คือ (1) ในฐานะที่ประเทศอเมริกาเป็นประเทศประชาธิปไตยและประกอบไปด้วยกลุ่มเผ่าพันธุ์ที่แตกต่างหลากหลาย ดังเป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้ว (2) ปัญหาความสำคัญของความแตกต่างของวัฒนธรรมทางดนตรี ในเรื่องดังกล่าวผู้เรียบเรียงนำเอาประเด็นที่ 2 มาสรุปเพื่อให้เห็นถึงความสำคัญ และที่ส่งผลต่อการจัดการเรียนการสอนดนตรีในโรงเรียนเท่านั้น
มนุษย์มีความเหมือนและความแตกต่าง ถ้าศิลปะช่วยสะท้อนโลกทัศน์ ระบบความคิดมนุษย์ออกมาในทางศิลปะ (as a whole captures and displays th dynamics of human subjective experience) ดังนั้น ในการสอนของเราต้องสอนดนตรีที่หลากหลาย เนื่องจากดนตรีจะช่วยให้ผู้เรียนรู้จักทั้งตนเอง และรู้จักว่าผู้อื่นนั้นมีความเหมือนและมีความแตกต่างกับตนเองอย่างไร การเรียนดนตรีในวัฒนธรรมของตนเอง มีความจำเป็นที่ผู้เรียนต้องเรียนรู้ประสบการณ์สุนทรียะที่คนในวัฒนธรรมของตนนั้นได้แสดงออกมา แต่เราก็มีความจำเป็นที่ให้ผู้เรียนได้เรียนประสบการณ์สุนทรียะของวัฒนธรรมอื่น ๆ ที่แตกต่างจากผู้เรียนด้วย เพื่อผู้เรียนได้เข้าใจว่าโลกใบนี้ประกอบด้วยคนที่แตกต่างในเรื่องวัฒนธรรม มีอะไรที่มนุษย์ในโลกใบนี้แสดงออกมาเหมือนกันทั้งโลก และมีอะไรที่ไม่เหมือนกัน และการแสดงออกในเรื่องศิลปะ หรือประสบการณ์ในเรื่องสุนทรียะ มีอะไรที่มนุษย์ทั้งโลกนี้แสดงออกได้เหมือนกันหมดและมีอะไรที่แตกต่างกัน ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่เราจะต้องสอนดนตรีทั้งในวัฒนธรรมของผู้เรียนและที่มีความแตกต่างไปจากที่ผู้เรียนด้วยเหตุผลที่กล่าวไปแล้ว
หนังสืออ้างอิง
ในสภาวะปัจจุบัน ครอบครัวรุ่นใหม่เริ่มเข้าใจถึงความสำคัญของการเรียนดนตรี พ่อ แม่ ครอบครัวคนรุ่นใหม่ที่รักลูกดังดวงใจตั้งความหวังให้ลูกเติบใหญ่มีชีวิตที่ดี มีการสนับสนุนให้ เด็ก ๆ ได้เรียนดนตรีตั้งแต่เล็ก ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเตรียมความพร้อมหรือปฏิบัติเครื่องดนตรี มีความเตรียมความพร้อมทุก ๆ ด้านตั้งแต่ก่อนจะเกิดเสียอีก ทั้งทางด้านสภาพแวดล้อม ด้านการศึกษาในระบบโรงเรียน และการศึกษานอกระบบ
สังคมโลกาภิวัฒน์ไร้พรมแดนวัฒนธรรมต่าง ๆ ได้ถ่ายเทหมุนเวียนรวดเร็วทั้งแง่บวกและแง่ลบ เด็ก ๆ ในสังคมปัจจุบันได้รับผลกระทบกระเทือนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เด็ก ๆ ได้เรียนรู้หลายสิ่งหลายอย่างก่อนเวลาที่เด็ก ๆ ไม่ควรรู้ ไม่ควรเห็น จนเกิดปัญหาสังคมต่าง ๆ เช่น นักเรียนเป็นนักเลง การถูกล่วงละเมิดทางเพศ เด็กติดเกมส์คอมพิวเตอร์ เด็กหนีเรียนหรือไม่สนใจเรียน ทุกวันนี้ เด็ก ๆ ถูกทำให้รู้สึกว่าไร้ศักยภาพ และไร้ศักดิ์ศรี เพราะโครงสร้างอำนาจและโครงสร้างเงิน องค์กรต่าง ๆ ในสังคมล้วนเป็นองค์กรอำนาจ ไม่ว่าเป็นองค์กรการเมือง ทางราชการ ทางการศึกษา ทางธุรกิจ และทางศาสนา นอกจากนั้นยังมีโครงสร้างอำนาจเงินที่กดทับคนทั้งหมด ในโครงสร้างอำนาจนี้ก่อให้เกิดความบีบคั้น ความไร้ศักยภาพ ความหงุดหงิดรำคาญใจ และความรู้สึกสิ้นหวัง (hopelessness) ทั้งหมดล้วนทำลายสุขภาพจิต ทำลายศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และศักยภาพแห่งความสร้างสรรค์ INN โครงสร้างแห่งความสุขและความสร้างสรรค์ INN เป็นโครงสร้างที่จะทำให้หลุดจากความบีบคั้นดังกล่าวไปสู่ความสุขและความสร้างสรรค์ I = Individual หรือ ปัจเจกบุคคล
เด็ก ๆ แต่ละคนมีคุณค่า มีศักดิ์ศรี และมีศักยภาพ เราต้องตั้งใจของเราไว้ให้ดี มีความเพียรอันบริสุทธิ์ มีความสุขจากการแสวงหาความรู้และการทำความดี เราอย่าติดในยศศักดิ์ อัครฐานหรือตำแหน่งอันเป็น “รูปแบบ” (Form) ต้องไปสู่แก่นสัจจะ คือความเป็นมนุษย์ของแต่ละคน คนแต่ละคนถ้ามีศักดิ์ศรีและทำดีจะมีผลมาก ถ้าเราระลึกรู้อย่างนี้จะประสบอิสรภาพ ความสุขและความสร้างสรรค์ N = Nodes หรือ กลุ่ม
นักเรียนดนตรีเล่นเครื่องดนตรีที่บ้านคนเดียวก็มีความไพเราะระดับหนึ่ง แต่ถ้าหลาย ๆ คน หลาย ๆ บ้านมาเล่นร่วมกันจะไพเราะมากขนาดไหน เด็ก ๆ ควรมารวมกลุ่มกันด้วยความสมัครใจ สมาชิกกลุ่มพบปะกันบ่อย ๆ แลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ชวนกันทำอะไรที่สร้างสรรค์ เมื่อรวมใจเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้จะมีความสุขและความสร้างสรรค์เหลือหลาย ความเป็นกลุ่มจะหลุดพ้นจากความบีบคั้นที่ดำรงอยู่ในองค์กรอำนาจทางดิ่ง ความมีกลุ่มอันหลากหลายให้เต็มสังคม คนคนหนึ่งอาจเป็นสมาชิกได้หลายกลุ่มตามความสมัครใจ N = Networks หรือ เครือข่าย
ปัจเจกบุคคล (I) กลุ่ม (N) ก็ตาม ควรเชื่อมโยงเป็นเครือข่ายกับบุคคลหรือกลุ่มอื่น ๆ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน แต่ละคนแต่ละกลุ่มอาจเป็นสมาชิกของหลายเครือข่ายตามความสมัครใจ INN หรือ บุคคล - กลุ่ม - เครือข่าย จะเป็นโครงสร้างที่ไม่มีใครมีอำนาจเหนือใคร ทุกคนและทุกกลุ่มเข้ามาเชื่อมโยงกันเป็นเครือข่าย มีการเรียนรู้ร่วมกัน โครงสร้างอย่างนี้จะให้ความสุข ความสร้างสรรค์ เป็นโครงสร้างที่มีจิตวิญญาณ และมีพลังที่จะเยียวยาสังคมโลกาภิวัฒน์ สังคมโลกที่เจ็บป่วย INN โครงสร้างแห่งความสุขและความสร้างสรรค์ที่จะนำเสนอ ได้แก่ กิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน จึงเป็นทางรอดของสังคม นักเรียนควรมีโอกาสแสดงความสามารถ เรียนรู้การอยู่ร่วมกับผู้อื่น ฝึกทักษะชีวิตการเป็นผู้นำ ผู้ตาม และความภาคภูมิใจในความสามารถทีคุณภาพ มีศักดิศรี และมีศักยภาพ
กิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชนในประเทศไทย
เยาวชนและผู้สนใจสามารถร่วมกิจกรรมดนตรีในประเทศไทยได้ เช่น วงดุริยางค์เยาวชนไทย Thai Youth Symphony Orchestra (TYO) ,วง ดร. แซกเชมเบอร์ออร์เคสตร้า (Dr. Sax Chamber Orchestra) , โครงการเยาวชนรักดนตรี มศว ประสานมิตร , MCGP String Chamber Orchestra วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล , วงออร์เคสตร้าชุมชนประสานมิตร มศว เป็นต้น
กิจกรรมดนตรีในโรงเรียน การเรียนการสอนดนตรีขั้นพื้นฐานตาม พ.ร.บ. การศึกษาใหม่ กลุ่มโรงเรียนเอกชนจะมีบทบาทและความเข้าใจในการจัดการศึกษาวิชาดนตรี มีการสอนโดยเน้นให้นักเรียนได้เรียนปฏิบัติเครื่องดนตรีจริง ๆ ในการเรียนการสอน พร้อมทั้งจัดกิจกรรมดนตรีในโรงเรียน ในช่วงแรก ๆ ก็จะเริ่มกันที่วงโยธวาฑิตและการแข่งขันในระดับต่าง ๆ ทั้งในประเทศจนถึงระดับนานาชาติ ต่อมาพัฒนาเป็นวงซิมโฟนิคแบนด์ และในปัจจุบันหลาย ๆ โรงเรียนเริ่มสนับสนุนและให้ความสำคัญของดนตรีประเภทเครื่องสายสากลในลักษณะวงเชมเบอร์ วงออร์เคสตร้า และในอนาคตอันใกล้คงได้รับฟังบทเพลงในลักษณะวงซิมโฟนีออร์เคสตร้ากันเป็นแน่ โรงเรียนที่มีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนดนตรีสากลกลุ่มเครื่องสายสากล ดังเช่น โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย เป็นโรงเรียนหนึ่งที่มีการเรียนการสอนดนตรีเครื่องสายสากลมานาน ซึ่งมีกิจกรรมวงจุลดุริยางค์วชิราวุธวิทยาลัยเป็นกิจกรรมดนตรีในโรงเรียน และอีกหลาย ๆ โรงเรียนที่ริเริ่มการเรียนการสอนดนตรีเครื่องสายสากลในโรงเรียนในเวลาต่อมา เช่น โรงเรียนเซนต์จอนห์ , โรงเรียนเซนต์ดอมินิก , โรงเรียนสารสาสน์พิทยา , โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน และโรงเรียนทิวไผ่งาม
องค์ประกอบกิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน
1. นักดนตรีควรอยู่กับกิจกรรมดนตรี ร่วมเล่นและพัฒนาวงดนตรีไม่น้อยกว่า 3 ปี
2. กิจกรรมวงดนตรีต้องใช้เวลาและมีอายุปีในการทำกิจกรรม เพื่อการเติบโตและพัฒนาความสามารถนักดนตรี โปรแกรมเพลงการแสดงต่าง ๆ
3. นักดนตรีที่ทำกิจกรรมดนตรี ควรมีชั่วโมงเรียนดนตรีเพื่อพัฒนาความสามารถบุคคล
4. เครือข่ายเชื่อมโยงระหว่างนักเรียนดนตรี ผู้ปกครอง คณะกรรมการดำเนินการ ต้นสังกัด มิตรรักแฟนเพลง
ปัญหาการจัดกิจกรรมดนตรีเพื่อเยาวชน : การสอนดนตรีต่างวัฒนธรรม
ปัญหาในเรื่องดังกล่าว เรเมอร์ ได้เสนอแง่มุมการศึกษาไว้ 2 กรณี คือ (1) ในฐานะที่ประเทศอเมริกาเป็นประเทศประชาธิปไตยและประกอบไปด้วยกลุ่มเผ่าพันธุ์ที่แตกต่างหลากหลาย ดังเป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้ว (2) ปัญหาความสำคัญของความแตกต่างของวัฒนธรรมทางดนตรี ในเรื่องดังกล่าวผู้เรียบเรียงนำเอาประเด็นที่ 2 มาสรุปเพื่อให้เห็นถึงความสำคัญ และที่ส่งผลต่อการจัดการเรียนการสอนดนตรีในโรงเรียนเท่านั้น
มนุษย์มีความเหมือนและความแตกต่าง ถ้าศิลปะช่วยสะท้อนโลกทัศน์ ระบบความคิดมนุษย์ออกมาในทางศิลปะ (as a whole captures and displays th dynamics of human subjective experience) ดังนั้น ในการสอนของเราต้องสอนดนตรีที่หลากหลาย เนื่องจากดนตรีจะช่วยให้ผู้เรียนรู้จักทั้งตนเอง และรู้จักว่าผู้อื่นนั้นมีความเหมือนและมีความแตกต่างกับตนเองอย่างไร การเรียนดนตรีในวัฒนธรรมของตนเอง มีความจำเป็นที่ผู้เรียนต้องเรียนรู้ประสบการณ์สุนทรียะที่คนในวัฒนธรรมของตนนั้นได้แสดงออกมา แต่เราก็มีความจำเป็นที่ให้ผู้เรียนได้เรียนประสบการณ์สุนทรียะของวัฒนธรรมอื่น ๆ ที่แตกต่างจากผู้เรียนด้วย เพื่อผู้เรียนได้เข้าใจว่าโลกใบนี้ประกอบด้วยคนที่แตกต่างในเรื่องวัฒนธรรม มีอะไรที่มนุษย์ในโลกใบนี้แสดงออกมาเหมือนกันทั้งโลก และมีอะไรที่ไม่เหมือนกัน และการแสดงออกในเรื่องศิลปะ หรือประสบการณ์ในเรื่องสุนทรียะ มีอะไรที่มนุษย์ทั้งโลกนี้แสดงออกได้เหมือนกันหมดและมีอะไรที่แตกต่างกัน ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่เราจะต้องสอนดนตรีทั้งในวัฒนธรรมของผู้เรียนและที่มีความแตกต่างไปจากที่ผู้เรียนด้วยเหตุผลที่กล่าวไปแล้ว
หนังสืออ้างอิง
ประเวศ วะสี. (2547). การพัฒนาจิตเพื่อสุขภาพ สู่สภาวะจากการมีจิตสูงทั้งประเทศ.
กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิสดศรี – สฤษดิ์วงศ์.
สุกรี เจริญสุข, (2547). เส้นทางพรสวรรค์ที่สร้างได้. วารสาร Music Talk.
ศักดิ์ชัย หิรัญรักษ์. ปัญหาของการสอนดนตรีต่างวัฒนธรรม. วิทยาลัยดุริยางคศิลป์
มหาวิทยาลัยมหิดล (อัดสำเนา)
กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิสดศรี – สฤษดิ์วงศ์.
สุกรี เจริญสุข, (2547). เส้นทางพรสวรรค์ที่สร้างได้. วารสาร Music Talk.
ศักดิ์ชัย หิรัญรักษ์. ปัญหาของการสอนดนตรีต่างวัฒนธรรม. วิทยาลัยดุริยางคศิลป์
มหาวิทยาลัยมหิดล (อัดสำเนา)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น