บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา หลวงพระบาง ชุมชนลื้อบ้านนายาง

บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา หลวงพระบาง ชุมชนลื้อบ้านนายาง ภาควิชามานุษยดุริยางควิทยา

คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ระหว่างวันที่ 26 – 29 มีนาคม 2560

26 มีนาคม 2560 (วันอาทิตย์)

-        7.00 น. สนามบินดอนเมือง

-        10.30 น. สนามบินหลวงพระบาง ต่อรถตู้ประจำทางเพื่อเดินทางต่อเข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบาง แต่วีนนี้โชคดี ได้พบคนไทยโดยบังเอิญเป็นเพื่อนบ้านจากหมู่บ้านที่สุพรรณบุรีมาเยี่ยมเพื่อนสนิทที่หลวงพระบางเช่นกัน โดยมีรถตู้ของบ้านเพื่อนมารับ จึงเชิญชาวคณะติดรถเข้าตังเมืองมาด้วยกัน เข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบาง

-        11.30 น. เข้าสู่ที่พัก เก็บสัมภาระต่างๆ

-        12.30 น. รับประทางอาหารเที่ยง

-        13.30 น. ดูงานคุ้มเรือนแก้ว ของคุณแก้วมนตรี  ซึ่งเป็นสถานที่ส่งเสริมและแสดงทางวัฒนธรรมหลวงพระบาง ภายในเรือนมีเครื่องดนตรีวงพิณพาทย์  มีพิพิธภัณฑ์เครื่องใช้ ของเก่าเมืองหลวงพระบาง มีร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์พื้นเมือง และผ้าต่างๆของหลวงพระบาง บรรยากาศด้วยความกันเอง และคุณแก้วมนตรี ก็จะเป็นผู้นำพาเยี่ยมชมเมืองหลวงพระบางตลอดการเดินทางภาคสนามในครั้งนี้

-        16.00 น. เยี่ยมชมความงดงามวัดเชียงทอง เป็นสถานที่สำคัญในการจัดงานประเพณีสงการณ์ และงานสำคัญอื่นๆ  แต่โชคไม่ดีมีพายุฝนตกโดยกระทันหัน  และบริเวณหอพระก็ปิดแล้ว แต่ก็เดินชมกันต่อไปเพื่อไม่ให้เสียศรัทธาที่มากันแล้ว

-        19.00 น. เดินออกจากวัดเชียงทองมา ฝนก็ตกหนักขึ้นเรื่อยๆ จึต้องมาหยุดพักรอฝนหยุดกันอีก ตรงบริเวณวัดถัดมา ซึ่งก็ได้พบอีกคณะหนึ่งเป็นคนอินเดียที่สนใจและมาดูการสวดมนต์ทำวัดเย็นของพระในวัดกันอยู่ ชาวคณะเราเลยร่วมฟังสวดทำวัดเย็นอยู่บริเวณนั้นด้วย

-        

     20.30 น. ฝนหยุดตกออกจากวัดมาได้ วันนี้เลยรับประทานอาหารเย็นกันดึกหน่อย

                               

-        22.00 น. เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย

27 มีนาคม 2560 (วันจันทร์)

-        5.00 น. ตื่นเช้ามาเพื่อดูวัฒนธรรมท้องถิ่นการตักบาตราเช้า ซึ่งสมารถดูได้ทุกที่ทุกมุมของตัวเมืองหลวงพระบาง เพราะมีวัดจำนวนมากเรียงรายอยู่ทุกๆถนน และพระก็จะออกมาบินทบาตทีละวัดเดินเรียงเป็นสายๆ ขบวนของแต่ละวัด งดงามมาก

-        6.30 น. อาหารเช้าที่ร้านกาแฟที่ตลาดเช้า โจ๊ก กาแฟ ปาทังโก๋

                                                   

-        8.30 น. เดินทางเยียมชมกองการสังคีต ประจำเมืองหลวงพระบาง เป็นหน่วยงานทางดนตรีของราชการหลวงพระบาง โดยการต้อนรับของผู้อำนยการศูนย์กองการสังคีต หลวงพระบาง ผู้อำนวยการกองการสังตีตแนะนำหน่วยงาน และข้าราชการประจำกองการสังคีต ทั้งนักดนตรีพิณพาทย์ และนักฟ้อนต่างๆของกองการสังคีตฯ ต่อไปเป็นการแสดงแลกเปลี่ยนวัฒณธรรมของหลวงพระบาง ได้แก่ ระบำดอกไม้ ขับซุ้มหลวงพระบาง ฯลฯ

-        การแสดงแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม โดย ผศ.รุจี ศรีสมบัติ ได้แนะนำการรำสีนวล ตามคำขอของนักฟ้อนจากศิลปินกองการสังคีต ผู้อำนวยการกองการสังคีต กล่าวขอบคุณในการมาเยี่ยมเยือน ผศ.ดร.รุจี ศรีสมบัติ มอบของที่ระลึก และร่วมถ่ายรูปร่วมกัน

-        12.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง เป็นร้านก๋วยเตี๋ยวท้องถิ่น

-        13.30 น. เดินทางต่อ วันนี้พวกเราจะไปบ้านนักดนตรีพิณพาทย์ลาว บ้านเชียงแมน เดินเท้าไปท่าเรือข้ามฟากแม่น้ำ  ล่องเรือไปต่อ เพื่อลงท่าเรือบ้านเชียงแมน เดินลัดเลาะผ่านวัด โรงเรียน และ เข้าสู่ถนนบ้านเชียงแมน  ถึงแล้ว บ้านครอบครัวครูดนตรี ครูพันบ้านเชียงแมน และครอบครัวลุงพัน

-        14.30 น. สนทนา สัมภาษณ์ ครอบครัวลุงพัน และลูกชายผู้จะสืบทอดวงดนตรีลาวเดิมบ้านเชียงแมน 

-        ลุงพันและครอบครัวแสดงบทเพลงวงพิณพาทย์ลาว ได้แก่ ขับซุ้มหลวงพระบาง โอ้ดวงดอกไม้ ขับแผ่เมตตาพุทธคุณ และอีกหลายๆเพลง

-        16.00 น. เดินทางต่อไปเยี่ยมชมศูนย์วัฒนธรรมเด็ก (ศวดด.) เป็นหน่วยงานราชการ ดูแลเรื่องกิจกรรมส่งเสริม เผยแพร่ และสอนศิลปวัฒนธรรม แก่เด็กๆชาวหลวงพระบางที่สนใจทางดนตรี  การฟ้อน และกิจกรรมวัฒนธรรมอื่นๆที่ทางศูนย์วัฒนธรรมจัดให้ตามโปรแกรมประจำปี

-        ผู้อำนวยการศูนย์กล่าวต้อนรับและแนะนำศูนย์วัฒนธรรมเด็ก

-        การแสดงวงพิณพาทย์  โขน และการฟ้อนของเด็กๆศูนย์วัฒนธรรมเด็

                                                      

-        19.00 น. ชมการแสดงพะลักพะลาม  เป็นการแสดงโขนหลวงพระบาง

-        ภาคกลางคืน ขณะที่ชาวคณะเข้าที่พักผ่อนตามอัธยาศัย เราขอมาเยี่ยมชมบ้านครูแอร์น้อย วงพิณพาทย์สี่แยกคอกวัว ซึ่งไม่อยู่ในรายการดูงานของครั้งนี้ วงพิณพาทย์สี่แยกคอกวัว ของครูแอร์น้อย เป็นวงพิณพาทย์ที่รวมรวมเด็กๆคนรุ่นใหม่ มาฝึกฝนฝีมือ ทั้งดนตรี และการฟ้อนต่างๆ  ซึ่งถือได้ว่าเป็นอนาคตทางวัฒนธรรมของหลวงพระบางเลยทีเดียว ที่วันรุ่นเหล่านี้จะไม่ทอดทิ้งมรดกทางวัฒนธรรมดนตรี และการฟ้อนต่างๆหลวงพระบาง

                                            

28 มีนาคม 2560 (วันอังคาร)

-        7.00 น. อาหารเช้า และเก็บสัมภาระต่างๆเพื่อเตรียมเดินทางไกล มุ่งสู่ชุมชนลื้อบ้านนายาง ซึ่งต้องใช้เวลาเดินทางไม่น้อยกว่า 8 ชั่วโมง ตามที่คุณแก้วมนตรี ให้ข้อมูลไว้

-        8.00 น. เดินทางโดยรถตู้ท้องถิ่น ไปชุมชนลื้อบ้านนายาง รถมุงออกนอกเมืองลัดเลาะภูเขา และแม่น้ำ

-        15.00 น. เข้าสู่หมู่บ้านชุมชนลื้อบ้านนายางใต้ เมืองน้ำบาก  เข้าที่พักนำสัมภาระต่างๆขึ้นเรือน

-        15.30 น. ป้าเจ้าของบ้าน พาเดินสำรวจหมู่บ้าน  วัด และไหว้พระหลวงพ่อประจำหมู่บ้าน

-        16.00 น. ชมกิจกรรมวัฒนธรรมตามวิถีชุมชนเผ่าลื้อ ได้แก่  การทอผ้า การปั่นฝ้าย การย้อมสีผ้าฝ้ายตามขั้นตอนต่างๆ

-        19.00 น. รับประทานอาหารเย็น โดยเมนูอาหารท้องถิ่น แกงท้องถิ่น และน้ำพริกหวาย

-        20.30 น. พิธีบายศรีสู่ขวัญ โดยผู้เฒ่า ผู้แก่ และสมาชิกชุมชนหมู่บ้านนายาง โดยหมอทำขวัญประจำหมู่บ้าน

-        21.30 น. การแสดงวัฒรธรรมชุมชนเผ่าลื้อบ้านนายาง ได้แก่ การขับลื้อ ในบทเพลงต่างๆ และ การแสดงวัฒธรรมแลกเปลี่ยน โดยการร้องเพลงไทยเดิม

-        23.00 น. เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย ไปไหนไม่ได้

29 มีนาคม 2560 (วันพุธ)

-        ตื่นนอน อาหารเช้า

-        ป้าเจ้าของบ้านมาส่งเพื่อเดินทางต่อ ผศ.รุจี ศรีสมบัติ กล่าวขอบคุณ และมอบของที่ระลึก

-        8.30 น. เดินทางออกจากหมู่บ้านชุมชนลื้อ บ้านนายาง เมืองน้ำบาก โดยรถตู้ท้องถิ่น เข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบางอีกครั้งนึง

-        14.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง และแวะเยี่ยมเยือนบ้านวงดนตรีพิณพาทย์ครูแอร์น้อย สี่แยกคอกวัว  เดินเยี่ยมชมตลาดของฝากประจำเมือง  และวัด สุดท้ายกลับมาพักที่เรือนพวงแก้ว เพื่อรอเวลาไปสนามบิน

-        16.00  น. เดินทางไปสนามบินหลวงพระบาง

-        18.00 น. กลับสู่สนามบินดอนเมือง ประเทศไทยโดยสวัสดิภาพ
     ขอขอบพระคุณ ผศ.ดร.รุจี ศรีสมบัติ ผู้พาพวกเราเปิดโลกกว้าง พิสูจน์ทฤษฎีการถ่ายโยงทางวัฒนธรรม
     ขอขอบพระคุณ คุณแก้วมนตรี ผู้ดูแล และแนะนำเส้นทางการเดินทางตลอดรายการภาคสนาม