บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา หลวงพระบาง ชุมชนลื้อบ้านนายาง

บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา หลวงพระบาง ชุมชนลื้อบ้านนายาง ภาควิชามานุษยดุริยางควิทยา

คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ระหว่างวันที่ 26 – 29 มีนาคม 2560

26 มีนาคม 2560 (วันอาทิตย์)

-        7.00 น. สนามบินดอนเมือง

-        10.30 น. สนามบินหลวงพระบาง ต่อรถตู้ประจำทางเพื่อเดินทางต่อเข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบาง แต่วีนนี้โชคดี ได้พบคนไทยโดยบังเอิญเป็นเพื่อนบ้านจากหมู่บ้านที่สุพรรณบุรีมาเยี่ยมเพื่อนสนิทที่หลวงพระบางเช่นกัน โดยมีรถตู้ของบ้านเพื่อนมารับ จึงเชิญชาวคณะติดรถเข้าตังเมืองมาด้วยกัน เข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบาง

-        11.30 น. เข้าสู่ที่พัก เก็บสัมภาระต่างๆ

-        12.30 น. รับประทางอาหารเที่ยง

-        13.30 น. ดูงานคุ้มเรือนแก้ว ของคุณแก้วมนตรี  ซึ่งเป็นสถานที่ส่งเสริมและแสดงทางวัฒนธรรมหลวงพระบาง ภายในเรือนมีเครื่องดนตรีวงพิณพาทย์  มีพิพิธภัณฑ์เครื่องใช้ ของเก่าเมืองหลวงพระบาง มีร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์พื้นเมือง และผ้าต่างๆของหลวงพระบาง บรรยากาศด้วยความกันเอง และคุณแก้วมนตรี ก็จะเป็นผู้นำพาเยี่ยมชมเมืองหลวงพระบางตลอดการเดินทางภาคสนามในครั้งนี้

-        16.00 น. เยี่ยมชมความงดงามวัดเชียงทอง เป็นสถานที่สำคัญในการจัดงานประเพณีสงการณ์ และงานสำคัญอื่นๆ  แต่โชคไม่ดีมีพายุฝนตกโดยกระทันหัน  และบริเวณหอพระก็ปิดแล้ว แต่ก็เดินชมกันต่อไปเพื่อไม่ให้เสียศรัทธาที่มากันแล้ว

-        19.00 น. เดินออกจากวัดเชียงทองมา ฝนก็ตกหนักขึ้นเรื่อยๆ จึต้องมาหยุดพักรอฝนหยุดกันอีก ตรงบริเวณวัดถัดมา ซึ่งก็ได้พบอีกคณะหนึ่งเป็นคนอินเดียที่สนใจและมาดูการสวดมนต์ทำวัดเย็นของพระในวัดกันอยู่ ชาวคณะเราเลยร่วมฟังสวดทำวัดเย็นอยู่บริเวณนั้นด้วย

-        

     20.30 น. ฝนหยุดตกออกจากวัดมาได้ วันนี้เลยรับประทานอาหารเย็นกันดึกหน่อย

                               

-        22.00 น. เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย

27 มีนาคม 2560 (วันจันทร์)

-        5.00 น. ตื่นเช้ามาเพื่อดูวัฒนธรรมท้องถิ่นการตักบาตราเช้า ซึ่งสมารถดูได้ทุกที่ทุกมุมของตัวเมืองหลวงพระบาง เพราะมีวัดจำนวนมากเรียงรายอยู่ทุกๆถนน และพระก็จะออกมาบินทบาตทีละวัดเดินเรียงเป็นสายๆ ขบวนของแต่ละวัด งดงามมาก

-        6.30 น. อาหารเช้าที่ร้านกาแฟที่ตลาดเช้า โจ๊ก กาแฟ ปาทังโก๋

                                                   

-        8.30 น. เดินทางเยียมชมกองการสังคีต ประจำเมืองหลวงพระบาง เป็นหน่วยงานทางดนตรีของราชการหลวงพระบาง โดยการต้อนรับของผู้อำนยการศูนย์กองการสังคีต หลวงพระบาง ผู้อำนวยการกองการสังตีตแนะนำหน่วยงาน และข้าราชการประจำกองการสังคีต ทั้งนักดนตรีพิณพาทย์ และนักฟ้อนต่างๆของกองการสังคีตฯ ต่อไปเป็นการแสดงแลกเปลี่ยนวัฒณธรรมของหลวงพระบาง ได้แก่ ระบำดอกไม้ ขับซุ้มหลวงพระบาง ฯลฯ

-        การแสดงแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม โดย ผศ.รุจี ศรีสมบัติ ได้แนะนำการรำสีนวล ตามคำขอของนักฟ้อนจากศิลปินกองการสังคีต ผู้อำนวยการกองการสังคีต กล่าวขอบคุณในการมาเยี่ยมเยือน ผศ.ดร.รุจี ศรีสมบัติ มอบของที่ระลึก และร่วมถ่ายรูปร่วมกัน

-        12.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง เป็นร้านก๋วยเตี๋ยวท้องถิ่น

-        13.30 น. เดินทางต่อ วันนี้พวกเราจะไปบ้านนักดนตรีพิณพาทย์ลาว บ้านเชียงแมน เดินเท้าไปท่าเรือข้ามฟากแม่น้ำ  ล่องเรือไปต่อ เพื่อลงท่าเรือบ้านเชียงแมน เดินลัดเลาะผ่านวัด โรงเรียน และ เข้าสู่ถนนบ้านเชียงแมน  ถึงแล้ว บ้านครอบครัวครูดนตรี ครูพันบ้านเชียงแมน และครอบครัวลุงพัน

-        14.30 น. สนทนา สัมภาษณ์ ครอบครัวลุงพัน และลูกชายผู้จะสืบทอดวงดนตรีลาวเดิมบ้านเชียงแมน 

-        ลุงพันและครอบครัวแสดงบทเพลงวงพิณพาทย์ลาว ได้แก่ ขับซุ้มหลวงพระบาง โอ้ดวงดอกไม้ ขับแผ่เมตตาพุทธคุณ และอีกหลายๆเพลง

-        16.00 น. เดินทางต่อไปเยี่ยมชมศูนย์วัฒนธรรมเด็ก (ศวดด.) เป็นหน่วยงานราชการ ดูแลเรื่องกิจกรรมส่งเสริม เผยแพร่ และสอนศิลปวัฒนธรรม แก่เด็กๆชาวหลวงพระบางที่สนใจทางดนตรี  การฟ้อน และกิจกรรมวัฒนธรรมอื่นๆที่ทางศูนย์วัฒนธรรมจัดให้ตามโปรแกรมประจำปี

-        ผู้อำนวยการศูนย์กล่าวต้อนรับและแนะนำศูนย์วัฒนธรรมเด็ก

-        การแสดงวงพิณพาทย์  โขน และการฟ้อนของเด็กๆศูนย์วัฒนธรรมเด็

                                                      

-        19.00 น. ชมการแสดงพะลักพะลาม  เป็นการแสดงโขนหลวงพระบาง

-        ภาคกลางคืน ขณะที่ชาวคณะเข้าที่พักผ่อนตามอัธยาศัย เราขอมาเยี่ยมชมบ้านครูแอร์น้อย วงพิณพาทย์สี่แยกคอกวัว ซึ่งไม่อยู่ในรายการดูงานของครั้งนี้ วงพิณพาทย์สี่แยกคอกวัว ของครูแอร์น้อย เป็นวงพิณพาทย์ที่รวมรวมเด็กๆคนรุ่นใหม่ มาฝึกฝนฝีมือ ทั้งดนตรี และการฟ้อนต่างๆ  ซึ่งถือได้ว่าเป็นอนาคตทางวัฒนธรรมของหลวงพระบางเลยทีเดียว ที่วันรุ่นเหล่านี้จะไม่ทอดทิ้งมรดกทางวัฒนธรรมดนตรี และการฟ้อนต่างๆหลวงพระบาง

                                            

28 มีนาคม 2560 (วันอังคาร)

-        7.00 น. อาหารเช้า และเก็บสัมภาระต่างๆเพื่อเตรียมเดินทางไกล มุ่งสู่ชุมชนลื้อบ้านนายาง ซึ่งต้องใช้เวลาเดินทางไม่น้อยกว่า 8 ชั่วโมง ตามที่คุณแก้วมนตรี ให้ข้อมูลไว้

-        8.00 น. เดินทางโดยรถตู้ท้องถิ่น ไปชุมชนลื้อบ้านนายาง รถมุงออกนอกเมืองลัดเลาะภูเขา และแม่น้ำ

-        15.00 น. เข้าสู่หมู่บ้านชุมชนลื้อบ้านนายางใต้ เมืองน้ำบาก  เข้าที่พักนำสัมภาระต่างๆขึ้นเรือน

-        15.30 น. ป้าเจ้าของบ้าน พาเดินสำรวจหมู่บ้าน  วัด และไหว้พระหลวงพ่อประจำหมู่บ้าน

-        16.00 น. ชมกิจกรรมวัฒนธรรมตามวิถีชุมชนเผ่าลื้อ ได้แก่  การทอผ้า การปั่นฝ้าย การย้อมสีผ้าฝ้ายตามขั้นตอนต่างๆ

-        19.00 น. รับประทานอาหารเย็น โดยเมนูอาหารท้องถิ่น แกงท้องถิ่น และน้ำพริกหวาย

-        20.30 น. พิธีบายศรีสู่ขวัญ โดยผู้เฒ่า ผู้แก่ และสมาชิกชุมชนหมู่บ้านนายาง โดยหมอทำขวัญประจำหมู่บ้าน

-        21.30 น. การแสดงวัฒรธรรมชุมชนเผ่าลื้อบ้านนายาง ได้แก่ การขับลื้อ ในบทเพลงต่างๆ และ การแสดงวัฒธรรมแลกเปลี่ยน โดยการร้องเพลงไทยเดิม

-        23.00 น. เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย ไปไหนไม่ได้

29 มีนาคม 2560 (วันพุธ)

-        ตื่นนอน อาหารเช้า

-        ป้าเจ้าของบ้านมาส่งเพื่อเดินทางต่อ ผศ.รุจี ศรีสมบัติ กล่าวขอบคุณ และมอบของที่ระลึก

-        8.30 น. เดินทางออกจากหมู่บ้านชุมชนลื้อ บ้านนายาง เมืองน้ำบาก โดยรถตู้ท้องถิ่น เข้าสู่ตัวเมืองหลวงพระบางอีกครั้งนึง

-        14.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง และแวะเยี่ยมเยือนบ้านวงดนตรีพิณพาทย์ครูแอร์น้อย สี่แยกคอกวัว  เดินเยี่ยมชมตลาดของฝากประจำเมือง  และวัด สุดท้ายกลับมาพักที่เรือนพวงแก้ว เพื่อรอเวลาไปสนามบิน

-        16.00  น. เดินทางไปสนามบินหลวงพระบาง

-        18.00 น. กลับสู่สนามบินดอนเมือง ประเทศไทยโดยสวัสดิภาพ
     ขอขอบพระคุณ ผศ.ดร.รุจี ศรีสมบัติ ผู้พาพวกเราเปิดโลกกว้าง พิสูจน์ทฤษฎีการถ่ายโยงทางวัฒนธรรม
     ขอขอบพระคุณ คุณแก้วมนตรี ผู้ดูแล และแนะนำเส้นทางการเดินทางตลอดรายการภาคสนาม

บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา ภาควิชามานุษยดุริยางควิทยา คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประเทศฟิลิบปินส

บันทึกการเดินทางภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา ภาควิชามานุษยดุริยางควิทยา คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประเทศฟิลิบปินส์

ระหว่างวันที่ 29  เมษายน - 6 พฤษภาคม 2560

Fieldwork Ethnomusicology @ Sukiap,Lubuagan,Kalinga,Philippines

29 เมษายน 2560 (วันเสาร์)

-        5.30 น. สนามบินสุวรรณภูมิ TG 620

-        10.30 น. สนามบินมนิลา เดินทางต่อมหาวิทยาลัยฟิลิบปินส์ ( UP Center For Ethnomusicology )

-        ฟังยรรยายตารางกิจกรรมภาคสนาม บริบทหมู่บ้านกาลิงก้า และข้อแนะนำเบื้องต้นในการปฏิบัติ การเป็นอยู่ในหมู่บ้านกับผู้คนชุมชน

-        เดินทางท่ารถประจำทาง บขส. เพื่อเดินทางเข้าสู่อำเภอ Lubuagan, Kalinga ใช้เวลาเดินทาง เป็นเวลา 11 ชั่วโมง  30 นาที ( 18.00 – 5.30 )

 30 เมษายน  2560 (วันอาทิตย์)

-        รับประทานอาหารเช้า ร้านข้าวท้องถิ่นบริเวณท่ารถ Lubuagan

-        เตรียมนั่งรถท้องถิ่นเพื่อเข้าสู่ แขวง Kalinga

-        ซื้อของใช้จำเป็นที่ต้องใช้ในหมู่บ้าน ได้แก่ น้ำดื่มแบบถังลิตร  2 ถัง และขวดเล็กส่วนบุคคล ไก่เป็นๆ อาหารแห้ง ขนมปัง ขนมอื่นๆ

                                       

-        นั่งรถท้องถิ่นเข้าหมู่บ้าน Sukiap

-        พักทานอาหารกลางวัน

-        เข้าพบผู้ว่าเทศบาลประจำเขต Sukiap

-        เดินทางเข้าหมู่บ้าน โดยรถท้องถิ่น ใช้เวลา 3  ชั่วโมง โดยประมาณ

-        ถึงปากทางเข้าหมู่บ้านต้องเดินเท้า ไต่เขาและแบกสัมภาระส่วนตัว ส่วนรวมต่างๆเพื่อเข้าหมู่บ้าน โดยใช้เวลาอีกประมาณ 1 ชั่วโมง 30 นาทีโดยประมาณ

                                                              

-        14.30 น. ถึงหมู่บ้าน Sukiap ชุมชน Kalinga โดยการต้อนรับ อาจารย์เบนนี่ และครอบครัว

-        นำสัมภาระขึ้นบ้านที่พักแรม แบบบ้านชุมชนท้องถิ่น

-        15.30 น. เข้ากลุ่มเรียนเครื่องดนตรีท้องถิ่น Bamboo Music กิจกรรมดนตรี 1 Tongaton

-        18.00 น. รับประทานอาหารเย็น และเป็นอาหารมื้อแรกในหมู่บ้าน Sukiap

-        19.00 น. เข้าร่วมกิจกรรมการแสดง งานวันสุกดิบงานประจำปีของหมู่บ้าน Sukiap

-        23.30 น. เข้าที่พักนอน

1 พฤษภาคม 2560 (วันจันทร์)

-        6.00 น. ตื่นนอน อาหารเช้า กาแฟท้องถิ่น

-        กิจกรรมเรียนเครื่องดนตรี 2 Tambi

-        รับประทานอาหารเที่ยง

-        เข้าร่วมงานประจำปีของหมู่บ้าน Sukiap  ณ. ที่โบสถ์และลานกีฬาประจำหมู่บ้าน ดังนี้ การแสดงวัฒนธรรมท้องถิ่น เครื่องดนตรีและรำท้องถิ่น (รำท่านกกาลิงก้า ) เด็กวัยรุ่นผู้ชายจะเล่นกีฬาบาสเกตบอล เด็กๆวัยรุ่นผู้หญิงจะเล่นกีฬาวอลเล่ย์บอล

และ การพูดให้โอวาทจากผู้เฒ่าผู้แก่ ผู้อาวุโสทั้งหลายประจำหมู่บ้าน

-        16.00 น. ครูโหน่ง (รศ.ดร.มานพ วิสุทธิแพทย์) พาเป็นอาบน้ำตามวิถีท้องถิ่นที่แม่น้ำ โดยต้องเดินเท้าไต่ภูเขาและริมแม่น้ำไปอีกประมาณ 1 ชั่วโมง

-        18.00 น. รับประทานอาหารเย็น

-        19.30 น. กิจกรรมเรียนเครื่องดนตรี 3 Saggeypo

-        22.00 น. เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย

2 พฤษภาคม 2560 (วันอังคาร)

-        ตื่นนอน อาหารเช้า กาแฟท้องถิ่น

-        9.00 น. กิจกรรมดนตรี 4 Kulitong

                                                         

-        12.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง

-        13.00 น. กิจกรรมเดินเท้าเยี่ยมเยือนหมู่บ้านริก ริก เส้นทางเดินเท้าไตหน้าผา ภูเขา เลาะริมแม่น้ำ ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1.30 ชั่วโมง ได้แค่ครึ่งทาง ถึงตรงสะพานข้ามแม่น้ำทางเชื่อมระหว่างภูเขา ครูโหน่งตัดสินใจยุติการเดินทาง เพราะเย็นนี้มีกิจกรรมสอบการแสดงเครื่องดนตรีท้องถิ่นต้งมาเตรียมงานและฝึกซ้อมการแสดง

                              

-        15.00 น. กิจกรรมเครื่องดนตรี 5 Kalsa (การตีกังสะ)

-        16.00 น. ซ้อมการแสดง และตกแต่งสถานที่ เพื่อเตรียมสอบการแสดงดนตรีชนเผ่าที่ได้เล่าเรียนมาทั้งหมด และสุดท้ายการแสดงเพื่อแลกเปลี่ยนวัฒรธรรม ด้วยบทเพลงและรำวงมาตราฐานแบบไทย

-        รับประทานอาหารเย็น

-        19.00 น. สอบการแสดงดนตรีชนเผ่า  และการแสดงแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม สุดท้ายด้วยกิจกรรมดนตรีปะทะสังสรรค์ กับผู้ชม ชุมชนในหมู่บ้านด้วยการตีกังสะ ระนกประจำท้องถิ่น การร้องเพลงตอบโต้กันสองฝั่งระหว่างบ้านในชุมชน

                                        

-        24.00 น. จบกิจกรรม เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย

3 พฤษภาคม 2560 (วันพุธ)

-        ตื่นนอน อาหารเช้า กาแฟ

-        รู้สึกตื่นเต้นและใจหาย ต้องเก็บสัมภาระเพื่อเดินทางออกจากหมู่บ้าน จบภาระกิจการเรียนรู้กิจกรรมต่างๆในหมู่บ้าน

-        บรรยากาศอำลาอาลัย มิตรภาพ น้ำตา ฯลฯ พรรณาไม่หมด ไม่นึกเลยว่าผู้คนในชุมชนจะมีมิตรภาพที่ดีเยี่ยมให้กับคณะพวกเรามากขนาดนี้

                                

-        เดินเท้าพร้อมทั้งสัมภาระส่วนตัว ส่วนกลาง  ออกจากหมู่บ้านไปปากทางท่ารถท้องถิ่น โดยทางเดินไต่ภูเขา ขึ้นมาปากทาง ใช้เวลาเดินออกจากหมู่บ้าน 1.30 ชั่วโมง สะบักสะบอมพร้อมเหงื่อ ลมหายใจที่หอบเหนื่อย

-        ถึงปากทางท่ารถหมู่บ้านเดินทางด้วยรถท้องถิ่นเพื่อไปท่ารถเขตแขวง  kalinga เพื่อต่อรถเดินทางต่อเข้าสู่เมืองหลวง  Manila

-        17.30 น. ท่ารถ บขส. ใช้ชีวิตบนรถอีกทั้งคืน เป็นเวลา 11.30 ชั่วโมง ท่ารถไม่ติดระหว่างทางเขา คงจะถึงแค่เช้าๆ แต่ถ้ารถติดก็ ยาวๆกันไป

-        5.30 น. ถึงท่ารถ บขส. Manila เดินทางต่อไปที่มหาวิทยาลัยฟิลิบปินส์ ( UP Center For Ethnomusicology)

4  พฤษภาคม  2560 (วันพฤหัสบดี)

-        - 5.30 น. จากท่ารถ บขส. เดินทางต่อไปที่มหาวิทยาลัยฟิลิบปินส์ ( UP Center For Ethnomusicology)

-        เข้าที่พักหอพักนักศึกษามหาวิทยาลัยฟิลิบปินส์ ( UP Center For Ethnomusicology)

-        รับประทานอาหารเช้า ที่โรงอาหารมหาวิทยาลัย

-        10.00 น. พาเที่ยวชมเมือง ห้างสรรพสินค้าในเมืองมนิลา

-        16.00 น. จัดเตรียมสถานที่ และซ้อมบทเพลงบรรเลง พิธีลำลึก  100  ปี maceda

               

-        20.00 น. รับประทายอาหารเย็น โรงอาหารมหาวิทยาลัย เข้าที่พักพักผ่อนตามอัธยาศัย

5 พฤษภาคม 2560 (วันศุกร์)

-        ตื่นนอน อาหารเช้าส่งถึงที่  แต่มาช้า ข้าวหน้าเนื้อ ไก่ หมู ร้านดัง

-        10.oo น. UP Center For Ethnomusicology จัดเตรียมสถานที่ และซ้อมพิธีไหว้ครูงานลำลึก 100 Year Maceda

-        พาเยี่ยมชมภาควิชาดนตรีของมหาวิทยาลัย ภาควิชาดนตรีศึกษา ภาควิชามานุษยดนตรีวิทยา

ห้องเรียนดนตรีต่างๆ ห้องสมุด สำนักงานคณบดี ห้องสมุดดนตรี ห้องทำงาน ดร.ซานโตส และห้องเก็บผลงานทั้งภาพ และเสียง เครื่องดนตรีทางมานุษยดนตรี

                                              

-        รับประทานอาหารเที่ยง

-        13.00 น. พาเยี่ยมชมเมืองมานิลา 02

-        16.00 น. เข้าร่วมงานพิธีกรรมไหว้ครู และลำลึก  100 ปี Maseda อ่านบทไหว้ครูไทย ปาเจราจาริยาโหนติฯลฯ  กล่าวคำลำลึกโดยคณาจารย์มหาวิทยาลัยฟิลิบปินส์ และรศ.ดร.มานพ วิสุทธิแพทย์ ,ดร.รามอน ปากายอน ซานโตส

-        ร่วมรับประทานอาหารเย็น ระหว่างคณาจารย์ นิสิตนักศึกษาจากประเทศไทย และนักศึกษาUP Center for Ethnomusicology

-        กลับที่พัก พักผ่อนตามอัธยาศัย

6 พฤษภาคม 2560 (วันเสาร์)

-        ตื่นนอน อาหารเช้า เก็บสัมภาระเพื่อเดินทางกลับประเทศไทย

-        เยี่ยมชมโบสถ์ประจำเมืองมนิลา

-        12.00 น. รับประทานอาหารเที่ยง

-        13.30 น. เยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ และคุกใต้ดิน

-        16.00 น. เดินทางไปนามบิน เพื่อกลับประเทศไทย

-        22.30 น. ภึงประเทศไทยดดยสวัสดิภาพ จบการภาคสนามทางมานุษยดุริยางควิทยา ประเทศฟิลิบปินส์ ประจำปีการศึกษา 2560 ภาควิชามานุษยดุริยางควิทยา คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

-        ขอบพระคุณ รศ.ดร. มานพ วิสุทธิแพทย์ ที่พาพวกเราชาวคณะเดินทางเปิดโลกทัศน์ความเป็นนักมานุษยดุริยางควิทยา

-        ขอบคุณ โรอาน ฟิลิบส์ และคณาจารย์ นักศึกษา UP Center For Ethnimusicology ให้การต้อนรับและดูแลตลอดการเดินทางภาคสนาม ขอบคุณครับ